กุญแจสู่การสร้างกำลังคนยุค 4.0 (Key Factors for Industry 4.0 Human Capital Development)

เทรนด์ของอุตสาหกรรม 4.0 ไม่ใช้ความท้าทายเดียวที่ทำให้อุตสาหกรรมไทยต้องปรับตัว เพราะในวันนี้ยังมีความท้าทายอันหนึ่งที่เรียกว่า Disruptive Forces ซึ่งเป็นแรงขับเคลื่อนที่มากระทบแล้วอาจจะทำให้เกิดการก่อกวนในวงการอุตสาหกรรมไทย แต่จะเป็นโอกาส หรือเป็นภัยคุกคาม นั้นขึ้นอยู่กับแต่ละอุตสาหกรรมจะพิจารณา โดย 4 แรงขับเคลื่อน ที่ต้องเจอ คือ

1. แรงขับเคลื่อนของโลกหลังยุคโควิด -19 
   สถานการณ์ปัจจุบันโควิดยังคงมีอยู่แต่ว่าความรุนแรงน้อยลง ทางธุรกิจในอุตสาหกรรมก็เริ่มกลับมาทำงานอย่างปกติ แต่อาจจะไม่เหมือนเดิมกับโลกยุคก่อนโควิด ไม่ว่าในเรื่องของการทำงาน ไปจนถึงเรื่องของการใช้เทคโนโลยีที่มากขึ้น

2. แรงขับเคลื่อนจากการที่ประเทศไทยเข้าสู่การปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกภายในปี 2565
   นายกรัฐมนตรีได้ประกาศในงาน COP26  Conference of The Parties ว่าประเทศไทยบรรลุเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality)  ได้ภายในปี 2050 และบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero greenhouse gas emission) ภายใน หรือก่อนหน้า ปี 2065 ความท้าทายจะไปอยู่กับภาคอุตสาหกรรม ที่จะต้องลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก ถ้าสามารถบริหารจัดการได้ จะเข้าใกล้เรื่องของ Net Zero (การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์) 

3. แรงขับเคลื่อนจาก Digital Technology
   การนำ Digital Technology, Internet of Things, Network และข้อมูลเข้ามาใช้ แต่ในภาคอุตสาหกรรมยังนำมาใช้ได้ไม่ครบ และยังคิดว่าดิจิทัลเทคโนโลยี คือการทำ Dashboard การทำเป็นระบบอัตโนมัติ แล้วก็หยุดการนำมาใช้เพียงเท่านี้

4. แรงขับเคลื่อนจาก Gen Z
   ในภาคอุตสาหกรรมแบ่งประชากรในการทำงานออกเป็น 4 Generation คือ Baby Boomer อายุใกล้ 60 ใกล้ก้าวเข้าสู่วัยเกษียณแบบเต็มตัว Gen X ตั้งแต่อายุ 40 กลาง ๆ จนถึง 50 กลาง ๆ ส่วนใหญ่ก็จะเป็นผู้บริหารกันเกือบหมดแล้ว Gen Y อายุประมาณ 35  เป็นกำลังหลักของการทำงาน และ Gen Z อายุต่ำกว่า 30 ลงไปกำลังเข้ามาสู่ภาคอุตสาหกรรม ซึ่งแน่นอนว่าบุคลิกลักษณะทัศนคติต่าง ๆ ของ Generation ใหม่นั้นไม่เหมือนกับ Generation ก่อน ๆ เพราะฉะนั้นเขาก็จะเข้ามาสู่ตลาดแรงงาน มีการขับเคลื่อนปรับเปลี่ยนวงการอุตสาหกรรมไทย

การที่จะเป็นผู้นำในอุตสาหกรรม 4.0 ได้นั้น ต้องมี VUCA ซึ่งมาจาก 4 คำ คือ ความผันผวน (Volatility) ความไม่แน่นอน (Uncertainty) ความซับซ้อน (Complexity) ความคลุมเครือ (Ambiguity) เป็นสถานการณ์ที่เต็มไปด้วยความผันผวน ยากจะคาดเดา มีความซับซ้อนสูง และคลุมเครือเกินกว่าจะอธิบายได้ เช่นเดียวกับภาคอุตสาหกรรม 

ย้อนหลัง 5 ปี ทั้งภาคธนาคาร ภาคของการบริการ ก็มีสถานการณ์เดียวกัน ทำให้องค์กรต้องปรับตัวให้ทันการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเป็นสถานการณ์โควิด-19 หรือหาก Net Zero เข้ามา เราต้องรับมืออะไรบ้าง แล้วจะเกิดอะไรขึ้นกับการส่งออก ถ้าเรายังคงมีการปลดปล่อยคาร์บอนอยู่เราจะเป็นอย่างไร ด้าน  Digital Technology จะมีผู้เล่นใหม่เกิดขึ้นไหม มีทักษะที่จำเป็นสามารถรับมือได้ หรือมีการทำอะไรใหม่ ๆ ต้องลองผิดลองถูกเมื่อรู้ว่าผิดต้องรีบกลับตัวอย่างรวดเร็ว มีไอเดียใหม่ ๆ อยู่เสมอ เป็นสิ่งที่องค์กรต้องมี  องค์กรเช่นนี้ถือเป็นลูกผสม Ambidextrous คือ สะเทินน้ำสะเทินบก คือต้องทั้ง Explore อนาคตและ Exploit คือใช้ประโยชน์ปัจจุบัน ต้องมีทั้งนวัตกรรมใหม่ ๆ นวัตกรรมของเดิมให้มีประสิทธิภาพ และต้องมีระบบอัตโนมัติเข้ามา  แล้วก็ยังต้องมีมนุษย์ มีคนที่ทำงานอยู่ในองค์กร ภาพขององค์กรควรเป็นอย่างนี้ แล้วเราจะทำอย่างไรให้บริหารจัดการทรัพยากรมนุษย์ได้