แสงกับรางวัลโนเบล ตอนที่ 6 | ค.ศ. 1912 สำหรับการประดิษฐ์วาล์วขับเคลื่อนด้วยพลังงานแสงอาทิตย์สำหรับใช้เปิดและปิดไฟให้กับประภาคารและทุ่นลอย

Facebook
Twitter
แสงกับรางวัลโนเบล
บทความ | ดร.ศรัณย์ สัมฤทธิ์เดชขจร
นักวิจัยอาวุโส ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค-สวทช.)

Gustaf Dalén เป็นหัวหน้าวิศวกรที่ได้ประดิษฐ์วิธีการเติมแก๊สเชื้อเพลิงแบบอัตโนมัติให้กับไฟบนประภาคาร และ ทุ่นลอยน้ำ โดยใช้แสงอาทิตย์มาเป็นตัวช่วยในการควบคุมการปิดและเปิด สิ่งประดิษฐ์ที่คิดขึ้นเป็นที่รู้จักในชื่อ “โซลาร์วาล์ว (Solar value or Sun valve)” หรือวาล์วที่ขับเคลื่อนด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ ซึ่งมีพื้นฐานความรู้จากเรื่องคุณสมบัติที่เกี่ยวข้องกับการดูดและคายพลังงานของวัสดุ

แสงกับรางวัลโนเบล
ตะเกียงแก๊สที่ใช้วาล์วขับเคลื่อนด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ (ภาพจาก www.aga.com)

โครงสร้างของสิ่งประดิษฐ์ที่ทาง Gustaf Dalén ได้ออกแบบขึ้นมีความง่ายจนหลายๆ คนที่อยู่ในสำนักงานจดสิทธิบัตรของกรุงเบอร์ลิน และ นักประดิษฐ์ที่มีชื่อเสียงอย่าง Thomas Elva Edison ไม่เชื่อว่าสิ่งประดิษฐ์นี้จะทำงานได้ โซลาร์วาล์วที่ประดิษฐ์ขึ้นประกอบด้วยแท่งโลหะสีดำอยู่ตรงกลาง และ ล้อมรอบด้วยแท่งโลหะที่สะท้อนแสงได้ดีอีก 3 ชิ้น ในตอนกลางคืน อุณหภูมิของแท่งโลหะทั้งหมดจะมีค่าใกล้เคียงกันมาก ความยาวของแท่งโลหะจึงเท่ากัน แก๊สเชื้อเพลิงจึงเคลื่อนที่เข้าสู่เปลวไฟได้ แต่เมื่อถึงตอนเช้าที่ดวงอาทิตย์ส่องลงมาโดนที่แท่งโลหะทั้งหมด แท่งโลหะสีดำจะดูดกลืนพลังงานความร้อนจากดวงอาทิตย์ได้ดีกว่า ทำให้ยืดตัวออกไปได้มากกว่าแท่งโลหะที่อยู่ล้อมรอบ และ ไปขวางทางเข้าของแก๊สทำให้เปลวไฟดับลง การทำงานของโซลาร์วาล์วที่คิดค้นนี้ช่วยให้สามารถประหยัดก๊าซลงได้ 93%

แสงกับรางวัลโนเบล
ประภาคาร “Blockhusudden” ที่ติดตั้งวาล์วขับเคลื่อนด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1912 (ภาพจาก https://en.wikipedia.org/wiki/Gustaf _Dalén)

Gustaf Dalén มีบทความวิชาการที่เผยแพร่ออกมาน้อยมากเนื่องจากเขาเน้นคิดและสร้างสิ่งที่สามารถใช้ได้จริง ผลจากสิ่งประดิษฐ์ของเขาช่วยให้เกิดความปลอดภัยในการเดินทาง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้คณะกรรมการพิจารณารางวัลโนเบลมอบรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปี ค.ศ. 1912 ให้กับเขา

ประวัติย่อ : Gustaf Dalén
แสงกับรางวัลโนเบล
Gustaf Dalén ผู้ประดิษฐ์ “โซลาร์วาล์ว” สำหรับใช้เปิดและปิดไฟให้กับประภาคารและทุ่นลอย

Gustaf Dalén ถือเป็นนักอุตสาหกรรมคนหนึ่งที่ได้รับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ เขาเป็นชาวสวีเดนเกิดที่หมู่บ้าน Stenstorp ในเมือง Skaraborg เมื่อ 30 พฤศจิกายน ค.ศ. 1869 ในปี ค.ศ. 1892 ได้ประดิษฐ์อุปกรณ์ทดสอบไขมันนมและได้นำไปสาธิตที่เมืองหลวง Stockholm จากการที่เกิดในครอบครัวที่เป็นเจ้าของฟาร์มจึงได้ตัดสินใจเรียนทางด้าน Daily Farming แต่ต่อมาได้หันเหตัวเองไปเรียนด้านเทคโนโลยีแทนจากการได้รับคำแนะนำของ Gustaf de Laral ที่เห็นความเก่งทางด้านเครื่องกลของเขา บุคลิกเด่นของ Gustaf Dalén คือเป็นคนชอบประดิษฐ์และไม่กลัวต่อความคิดที่เป็นไปไม่ได้ ทำให้เขามีสิทธิบัตรถึง 100 เรื่อง ในปี ค.ศ. 1912 ได้เกิดอุบัติเหตุระหว่างทำการทดลองเกี่ยวกับ Acetylene ทำให้ตาของเขาบอด อย่างไรก็ตาม หลังจากความบาดเจ็บทุเลาลง Gustaf Dalén ยังได้รับงานในการตกแต่งไฟแสงสว่างในคลองปานามาด้วย

แหล่งข้อมูล
  • Nobel Lectures in Physics 1901-1921, World Scientific Publishing, November 1998.
  • https://nobelprize.org, accessed Feb 2019.
  • https://en.wikipedia.org, accessed Feb 2019.
  • ศรัณย์ สัมฤทธิ์เดชขจร, โฟโทนิกส์ มหัศจรรย์แห่งแสง, นานมีบุ๊คพับลิเคชัน, กรุงเทพฯ, กุมภาพันธ์ 2549.

บทความที่เกี่ยวข้อง