2 เมษายน 2565 กรุงเทพมหานคร – เนื่องในวัน “อนุรักษ์มรดกไทย” กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดยศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ร่วมกับองค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศความร่วมมือในการอนุรักษ์สืบสานสถาปัตยกรรมไทย ด้วยการใช้ “นวนุรักษ์แพลตฟอร์ม” เป็นเครื่องมือให้นักอนุรักษ์สามารถบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรม เพื่อร่วมขับเคลื่อนการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมสนับสนุนการดำเนินงานตามแนวคิด BCG Model สู่การพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ โดยส่งเสริมให้เกิดการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ ต่อยอดภูมิปัญญา นำไปสู่การสร้างโอกาส ยกระดับทักษะงานฝีมือช่างอนุรักษ์ให้สามารถสร้างสรรค์งานที่มีคุณค่า รวมถึงการสร้างเครือข่ายทางอาชีพสำหรับคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรมไทย
นวนุรักษ์ (NAVANURAK) หรือแพลตฟอร์มสำหรับบริหารจัดการและให้บริการข้อมูลวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ ที่พัฒนาขึ้นโดยทีมนักวิจัยเนคเทค สวทช. เป็นระบบบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรมดิจิทัลที่จัดเก็บข้อมูลทั้งทางศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเปิดให้ชุมชนหรือหน่วยงานสามารถจัดเก็บและเผยแพร่ข้อมูลทางวัฒนธรรมได้ด้วยตัวเอง ถือเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินงานเพื่อช่วยอนุรักษ์ข้อมูลมรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ในรูปแบบที่สามารถถ่ายทอดความรู้ และเข้าถึงได้สะดวกรวดเร็วมากยิ่งขึ้น พร้อมระบบสนับสนุนการจัดเก็บข้อมูลรองรับหลากหลายรูปแบบ สนับสนุนบริการข้อมูลแบบเปิด “Open Data” เพื่อให้เกิดการแบ่งปันแลกเปลี่ยนข้อมูลได้อย่างสะดวก และนำข้อมูลไปใช้งานต่อยอดเพื่อสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ สร้างประโยชน์ในการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ สร้างอาชีพ ก่อให้เกิดรายได้ และการพัฒนาภายในชุมชนอย่างยั่งยืน
เนคเทค สวทช. และยูเนสโกเล็งเห็นว่า ข้อมูลเกี่ยวกับการอนุรักษ์แหล่งโบราณสถาน และอาคารสถานที่ที่เป็นประวัติศาสตร์ภายในประเทศไทยนั้นเป็นความรู้ที่จำเป็นต่อการทำงานบูรณปฏิสังขรณ์แหล่งมรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้ให้คงอยู่ต่อไป กระนั้น กลับมีอยู่จำนวนน้อย อยู่ในวงจำกัด กระจัดกระจายตามหน่วยงานต่าง ๆ และมีรูปแบบที่เข้าถึงได้ยาก จึงเป็นที่มาของการริเริ่มความร่วมมือระหว่าง 2 หน่วยงาน ในโครงการจัดการและเผยแพร่องค์ความรู้เพื่อคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรม ซึ่งได้รับการสนับสนุนโดยมูลนิธิเอสซีจี โครงการนี้มุ่งสืบสานและเก็บรักษาข้อมูลความรู้ทางด้านงานช่างฝีมือเพื่อสร้างความก้าวหน้าในวิชาชีพ ด้วยการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมสมัยใหม่มาช่วยยกระดับงานช่างอนุรักษ์ให้มีคุณภาพสูงขึ้นตั้งแต่ขั้นตอนการศึกษาแหล่ง โดยจะเริ่มดำเนินโครงการในปี พ.ศ. 2565 เป็นปีแรก
ภายใต้โครงการนี้ เนคเทค สวทช. จะให้ความร่วมมือกับยูเนสโก ด้วยการนำ “นวนุรักษ์แพลตฟอร์ม” มาประยุกต์ใช้สำหรับการจัดเก็บ และสร้างคลังความรู้เพื่อคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรม ร่วมถึงจะร่วมกัน
จัดกิจกรรมประกวดด้านการอนุรักษ์ต่าง ๆ อาทิ การประกวดผลงานอนุรักษ์อาคารประวัติศาสตร์ไม้ หรืองานฝีมือช่างไม้แบบดั้งเดิม โดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างการรับรู้ในวิชาชีพงานช่างอนุรักษ์ให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง และสร้างฐานบุคลากรที่จะเข้าร่วมเป็นเครือข่ายของสมาคมวิชาชีพช่างอนุรักษ์ในอนาคต ทั้งนี้ จะมีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้ผู้สนใจได้ทราบ และเข้าร่วมกิจกรรมในโอกาสต่อไป