![‘Open-D Platform’ ปลดล็อกข้อจำกัด ตอบโจทย์ Open Data ภาครัฐครบวงจร](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-1-1024x536.png)
สาระจากการเสวนาออนไลน์ Data Platform Technology for Open Data
โดย ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการเนคเทค สวทช.
และ ดร.มารุต บูรณรัช กลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์เนคเทค สวทช.
บทความ | วลัยลักษณ์ คงพระจันทร์
ภาพประกอบ | ศศิวิภา หาสุข
การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ (Open Data) เป็นนโยบายสำคัญของประเทศในการยกระดับการทำงานภาครัฐให้มีความทันสมัย เปิดเผย เชื่อมโยง และโปร่งใส ส่งเสริมธุรกิจของภาคเอกชน สร้างการมีส่วนร่วมจากภาคประชาชน ตลอดจนเป็นฐานในการสร้างสรรค์นวัตกรรมได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด
อย่างไรก็ตาม กระบวนการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐนั้นไม่ง่าย Data Governance หรือ ธรรมาภิบาลข้อมูล จึงถูกกำหนดขึ้นเพื่อเป็นกลไกในการกำกับและดูแลข้อมูล ตั้งแต่กระบวนการสร้าง การจัดเก็บ การวิเคราะห์ การเข้าถึง ไปจนถึงการทำลายข้อมูล เพื่อนำไปสู่เป้าหมายเดียวกัน คือ การใช้ประโยชน์จากข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย รองรับการแลกเปลี่ยนข้อมูลอย่างยั่งยืน
ล่าสุดเนคเทค สวทช. ได้มีการประกาศเปิดตัว “Open-D” เทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูลสำหรับข้อมูลแบบเปิด ที่จะมาช่วยปลดล็อกข้อจำกัดของการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ (Open Data) ให้เป็นไปตามมาตรฐานโดยง่าย สะดวก ครบวงจร และไม่มีค่าใช้จ่าย ผ่านการเสวนาออนไลน์ในหัวข้อ Data Platform Technology for Open Data โดย ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการเนคเทค สวทช. และ ดร.มารุต บูรณรัช กลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์เนคเทค สวทช.
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-2.jpeg)
เนคเทค สวทช. นำประสบการณ์ด้านข้อมูลตอบรับนโยบายประเทศ
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา เนคเทค สวทช. ได้รับโอกาสและความเชื่อมั่นในการนำประสบการณ์วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีด้านข้อมูลเข้าไปสนับสนุนการดำเนินงานด้านข้อมูลของหลายหน่วยงาน ยกตัวอย่าง TPMAP ระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า ที่ได้บูรณาการข้อมูลประชากรในมิติต่าง ๆ เพื่อชี้เป้าและพัฒนากลุ่มคนเป้าหมาย การบูรณาการข้อมูลจากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย สู่ระบบดูแลสุขภาพเขื่อน การบูรณาการข้อมูลจากการประปานครหลวง สู่ระบบพยากรณ์และจำลองเหตุการณ์เพื่อการบริหารจัดการปัญหาการรุกล้ำของน้ำเค็ม หรือ ระบบรักษ์น้ำ เป็นต้น
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-3.png)
ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการเนคเทค สวทช. กล่าวว่า “จากประสบการณ์ที่เนคเทคมีโอกาสพัฒนาฐานข้อมูลให้กับหลายหน่วยงาน ผมเชื่อว่าการเชื่อมโยงข้อมูลเข้าหากันจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำให้เกิดประสิทธิภาพต่อประเทศมากขึ้น เช่น เราอยากรู้ข้อมูลคนจน เราไปที่ TPMAP ถ้าเราอยากรู้ข้อมูลแปลงเกษตร เราไปที่ Agri-Map แต่หากอยากรู้ข้อมูลเกษตรกรที่ยากจนว่ามีแปลงปลูกอยู่ที่ไหน เราต้องนำข้อมูลมาเชื่อมโยงกัน
มันเหมือนง่ายแต่ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะข้อมูลทั้งหมดถูกพัฒนาขึ้นจากหน่วยงานที่มีพระราชบัญญัติกำกับ เพราะฉะนั้นการเชื่อมโยงข้อมูลเข้าหากันจะต้องมีการปรับตั้งแต่ระดับกฎหมาย ไปจนถึงความรู้ความเข้าใจของหน่วยงาน นำไปสู่การพัฒนาระบบต่อไป ”
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-4.png)
ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการเนคเทค สวทช. ได้ฉายภาพหัวใจหลักของการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ คือ Public Government Data หรือ ข้อมูลที่สามารถเปิดเผยได้ตามพระราชบัญญัติของกระทรวง โดยมีเว็บ Data.go.th ที่สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) หรือ DGA เป็นเจ้าภาพในการดำเนินงานให้บริการข้อมูลเปิดภาครัฐ การทำให้ข้อมูลเปิดในระดับหน่วยงานสามารถเชื่อมโยงข้อมูลกันได้ จึงต้องมีมาตรฐานสำหรับระบบบัญชีข้อมูล หรือ Government Data Catalog ซึ่งปัจจุบัน DGA ร่วมกับสำนักงานสถิติแห่งชาติได้พัฒนามาตรฐานของเมทาดาตาของข้อมูลภาครัฐเพื่อให้สามารถใช้งานร่วมกันได้ทั่วประเทศ เมื่อข้อมูลทั้งหมดสามารถเชื่อมโยงกันในระดับกระทรวงหรือหน่วยงาน รวมถึงข้อมูลเปิดภาครัฐ จะทำให้เกิดประสิทธิภาพและเกิดการสร้างนวัตกรรมใหม่ของประเทศมากขึ้น
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-5.jpeg)
จากนโยบายของประเทศที่สนับสนุนให้มีการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ (Open Government Data) เนคเทค สวทช.ได้วางเป้าหมายในการเป็น “Data Tool” ให้กับประเทศ ปัจจุบันเครื่องมือด้านข้อมูลที่เนคเทคได้พัฒนาขึ้น ได้ถูกนำไปใช้ในหลายหน่วยงาน ไม่ว่าจะเป็น ศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ ( https://data.go.th) ระบบบัญชีข้อมูลภาครัฐ ( https://gdhelppage.nso.go.th) ฐานข้อมูลเปิดภาครัฐเพื่อสนับสนุนการติดตามและประเมินผลการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติ ( https://opendata.nesdc.go.th) เป็นต้น
“จะเห็นได้ว่าเครื่องมือเหล่านี้เป็นประโยชย์อย่างยิ่ง เนคเทค สวทช. ถือไว้คนเดียวไม่อาจขยายการใช้งานได้อย่างกว้างขวางมากนัก เราจึงตั้งใจส่งมอบเครื่องมือเหล่านี้สู่สาธารณะในรูปแบบ Open Source คือ Open-D Platform เพื่อสนับสนุนการเปิดเผยข้อมูล ที่จะเป็นประโยชน์ในการสร้างนวัตกรรมของประเทศต่อไป” ดร.ชัย กล่าว
‘Open-D Platform’ ปลดล็อกข้อจำกัด ตอบโจทย์ Open Data ภาครัฐครบวงจร
Open-D หรือ เทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูลสำหรับข้อมูลแบบเปิด เป็นการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเปิดเผยและให้บริการข้อมูลเปิดภาครัฐที่เป็นไปตามมาตรฐาน โดยง่าย สะดวก ครบวงจร ก้าวข้ามข้อจำกัดของการเปิดเผยข้อมูลที่ผ่านมา โดย ดร.มารุต บูรณรัช กลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์ เนคเทค สวทช. ได้ฉายภาพประสบการณ์ข้อจำกัดการพัฒนาข้อมูลแบบเปิดประเทศไทยในมุมมองของเนคเทค ใน 3 ประเด็นหลัก ๆ ได้แก่
1. ขาดซอฟต์แวร์สนับสนุนการดำเนินการอย่างครบวงจร
การจัดทำ Open Data ให้มีประสิทธิภาพจะต้องดูแลและอัปเดตข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการควบคุมคุณภาพ ความปลอดภัยของข้อมูล จึงเป็นภาระงานของเจ้าหน้าที่ของหน่วยงาน ด้วยคุณภาพของข้อมูลที่เปิดเผยออกไป ส่งผลโดยตรงต่อภาพลักษณ์ต่อองค์กร ซึ่งปัจจุบันการพัฒนา Open Data ในประเทศไทย ยังขาดเครื่องมือที่จะช่วยสนับสนุนการดำเนินงานได้อย่างครบวงจร ตั้งแต่การนำเข้า การตรวจสอบ การเปิดเผยข้อมูล ที่เป็นกึ่งอัตโนมัติ รวมถึงขาดซอฟต์แวร์ที่จะทำให้ผู้ใช้นำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ได้โดยง่าย
2. ความต้องการเทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูลที่สามารถนำไปต่อยอดธุรกิจได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
เมื่อความต้องการของภาครัฐในการจัดทำ Open Data มีมากขึ้น ภาคเอกชนได้เข้ามามีบทบาทในการช่วยพัฒนามากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตามซอฟต์แวร์ที่เอกชนจะสามารถนำมาใช้ต่อยอดได้ คือ CKAN ถึงแม้จะเป็นซอฟแวร์ระบบจัดการข้อมูล (Data Management System) ชนิดโอเพนซอร์ส ที่ได้รับความนิยมในการนำไปให้บริการเว็บไซต์บัญชีข้อมูล (Data Catalog) สำหรับ Open Data ทั่วโลก แต่ต้องใช้ระยะเวลาในการเรียนรู้ (Learning Curve) ค่อนข้างมาก ประกอบกับปัจจุบันประเทศไทยมีมาตรฐานเมทาดาตาของข้อมูลภาครัฐ ซึ่งมีความท้าทายในการทำความเข้าใจและพัฒนาระบบให้สอดคล้องกับมาตรฐานดังกล่าว จึงจำเป็นต้องมีเครื่องมือที่จะมาเสริมภาคเอกชนให้สามารถปรับระบบให้สอดคล้องตอบโจทย์บริบทภาครัฐได้อย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
3. ขาดการบูรณาการเชื่อมโยงเว็บข้อมูลเปิดในระดับหน่วยงาน จึงเป็นอุปสรรคต่อการเข้าถึงข้อมูลเปิดภาครัฐ
เทรนด์การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐในระดับสากล มักเป็น Open Data ในระดับหน่วยงาน หรือ ระดับเมือง เช่น Open Data ของเมืองใหญ่ หน่วยงาน มหาวิทยาลัย ห้องสมุด เป็นต้น จึงจำเป็นต้องมีแพลตฟอร์มที่ช่วยสนับสนุนให้หน่วยงานสามารถเปิดเผยและบริหารจัดการข้อมูลเปิดได้ด้วยตัวเอง ในขณะเดียวกันการจัดทำ Open Data ในระดับหน่วยงาน ทำให้ข้อมูลเปิดภาครัฐไม่สามารถเข้าถึงได้จากแหล่งเดียว ผู้ใช้สืบค้นไม่เจอ ทำอย่างไรจึงจะสามารถบูรณาการข้อมูลเปิดภาครัฐที่กระจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศให้สามารถสืบค้นร่วมกันในที่เดียวได้
จากข้อจำกัดของการพัฒนาข้อมูลแบบเปิดของประเทศไทยในอดีต วันนี้เนคเทค สวทช.พัฒนา Open-D เทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูลสำหรับข้อมูลแบบเปิดขึ้น โดยมีเป้าหมายเพื่อทลายข้อจำกัดเหล่านี้ ช่วยให้การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐเป็นเรื่องง่าย ด้วย 4 ฟีเจอร์หลักดังนี้
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-6.png)
1. Data Catalog หรือ CKAN Open-D
เป็นการผนวกความสามารถของ Open-D เข้าไปใน CKAN ในรูปแบบส่วนขยาย (CKAN Extension) โดย CKAN Open-D พัฒนาขึ้นภายใต้ความร่วมมือระหว่าง เนคเทค สวทช. ร่วมกับสำนักงานสถิติแห่งชาติ และสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) โดยมีคุณสมบัติ ดังนี้
- การปรับเมทาดาตา (Metadata) ให้เป็นไปตามมาตรฐานคำอธิบายข้อมูลหรือเมทาดาตาสำหรับชุดข้อมูลภาครัฐโดยอัตโนมัติ เพื่อการเชื่อมโยงข้อมูลในระดับประเทศ ซึ่งมาตรฐานดังกล่าวกำหนดขึ้นภายใต้โครงการระบบบัญชีข้อมูลภาครัฐ (Government Data Catalog)
- รองรับการเชื่อมโยงข้อมูล Data Catalog (Data Catalog Harvesting) กับระบบบัญชีข้อมูลกลางภาครัฐ (Government Data Catalog) และเว็บ Data.go.th
- รองรับการทำ Data Visualization ชุดข้อมูลเปิด โดยผ่านแพลตฟอร์ม Open-D
- รองรับการ Tag และ Search ภาษาไทย (ซึ่งเดิม CKAN จะไม่รองรับภาษาไทย)
“การพัฒนา CKAN Open-D เกิดจากประสบการณ์ และการศึกษา เรียนรู้ของทีมนักวิจัย ที่ได้พยายามปรับแต่ง CKAN ให้ตอบโจทย์การใช้งานต่างๆ เรียกได้ว่า เราเจ็บตัวมาก่อน ต้องใช้เวลากว่า 5-6 เดือนกว่าจะเริ่มปรับแต่งระบบ CKAN ให้ทำงานได้อย่างที่เราต้องการได้ เราจึงได้ถอดบทเรียนดังกล่าวนำมาพัฒนาเป็น CKAN Open-D ซึ่งใน CKAN Open-D เราได้จัดการปรับแต่งส่วนยาก ๆ ในเชิงลึกให้แล้ว เช่น การปรับเมทาดาตา การปรับ User Interface สำหรับนำเข้าชุดข้อมูล ให้สอดคล้องกับมาตรฐานภาครัฐ แล้วพัฒนามาเป็นส่วนขยายของ CKAN ให้สามารถนำไปติดตั้งใช้งานได้ทันที” ดร.มารุต กล่าวเสริม
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-7.png)
2. Data Playground
สนับสนุนให้ผู้ใช้งานใช้ประโยชน์จากข้อมูลแบบเปิดได้ง่ายขึ้น โดยปกติสิ่งที่ผู้ใช้จะได้รับจากเว็บไซต์ Open Data คือการดาวน์โหลดชุดข้อมูล ซึ่งต้องนำไปประมวลผลต่อ แต่ใน Open-D Data Playground จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถพรีวิวข้อมูลได้ทันทีโดยไม่ต้องดาวน์โหลด รวมถึงวิเคราะห์ข้อมูล (Data Visualization) ในรูปแบบตาราง แผนที่ กราฟ ตลอดจนรองรับการ embedd และ แชร์แผนภาพไปใช้งานในเว็บต่าง ๆ ได้ต่อไป
3. Data Governance
สนับสนุนการจัดทำข้อมูลแบบเปิด ที่สอดคล้องกับกรอบธรรมาภิบาลข้อมูล (Data Governance Framework) ด้วยไม่ใช่การนำข้อมูลไปอัปโหลดขึ้นเว็บไซต์เพียงเท่านั้น แต่ต้องมีกระบวนการกำกับดูแล โดยทีมบริกรข้อมูลของหน่วยงาน (Data Steward) Open-D จึงสร้างเครื่องมือที่รองรับกระบวนการเหล่านี้ เช่น กระบวนการจัดการระดับชั้นความลับของชุดข้อมูล กระบวนการควบคุมคุณภาพข้อมูล ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างพัฒนา และได้มีการวางนโยบายนำเครื่องมือนี้มานำร่องใช้งานในองค์กรก่อนที่เปิดให้ใช้งานสำหรับหน่วยงานภายนอกเร็ว ๆ นี้่
4. Data Connect
สนับสนุนการนำเข้าข้อมูลที่เป็นไดนามิค ต้องอัปเดตบ่อย โดยผนวก “BigStream” แพลตฟอร์มสําหรับการจัดการข้อมูลแบบเรียลไทม์ (Real Time Data Platform) ที่โดดเด่นด้วยความสามารถในการนำเข้าข้อมูลจากแหล่งข้อมูลอย่างอัตโนมัติ ทั้งจากฐานข้อมูล API และข้อมูลจากเซ็นเซอร์ เป็นต้น สามารถประยุกต์ในงานด้าน Big Data จากแหล่งข้อมูลหลากหลาย ทั้ง Open Data และ Internet of Things ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยจะมีส่วน User Interface ในการจัดการโดยผู้ใช้เข้ามาสนับสนุนในส่วนนี้ ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างพัฒนา
นอกจากนี้ Open-D จะช่วยให้หน่วยงานตอบโจทย์ตัวชี้วัดการพัฒนาระบบบัญชีข้อมูล (Data Catalog) เพื่อนำไปสู่การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ (Open Data) ที่กำหนดโดยสำนักงานกพร.ได้อีกด้วย
การบูรณาการข้อมูลแบบเปิดให้รวมเป็นหนึ่งนั้น จะเกิดขึ้นได้เมื่อเมทาดาทาของข้อมูลเปิดจากเว็บไซต์ข้อมูลแบบเปิดของหน่วยงานต่างๆ ทั่วประเทศมีมาตรฐานเดียวกัน โดย Open-D จะสามารถช่วยให้ข้อมูลเปิดที่หน่วยงานจัดทำผ่านระบบ จะสอดคล้องตามมาตรฐานบัญชีข้อมูลภาครัฐ สามารถเชื่อมโยงกับบัญชีข้อมูลอื่นๆ ได้ต่อไป ทำให้ศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐและระบบอื่นๆ ที่เป็นแพลตฟอร์มในระดับประเทศสามารถดึงข้อมูลไปใช้ประโยชน์ได้ง่ายขึ้น นำไปสู่การสร้าง National Data Platform ให้เกิดขึ้นได้จริงต่อไป
“ถ้าท่านมีความต้องการเปิดเผยข้อมูลของหน่วยงานให้ตอบโจทย์บริบทของประเทศ โดยต่อยอดจาก CKAN อาจต้องใช้เวลามาก เปรียบเป็นบันได 10 ขั้นเพื่อไปสู่ปลายทาง แต่ถ้าท่านใช้ Open-D จะช่วยประหยัดเวลาเหลือเพียง 2 ขั้นเท่านั้น ซึ่งจะช่วยลดภาระของหน่วยงานได้เป็นอย่างมาก
ทั้งนี้ทางเนคเทคต้องขอขอบคุณหน่วยงานพันธมิตร ได้แก่ DGA สำนักงานสถิติแห่งชาติ สภาพัฒน์ฯ รวมถึง Government Big Data Institute (GBDI) ที่ได้ให้โจทย์ และแนวทางในการพัฒนาแพลตฟอร์มข้อมูลเปิดเพื่อสนับสนุนนโยบาย Open Data ในระดับประเทศ และช่วยสนับสนุนให้หน่วยงานต่าง ๆ มาใช้งาน ดร.มารุต กล่าวเสริม
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-8.png)
Open-D ไม่ได้มีดี แค่ตอบโจทย์ภาครัฐ
เมื่อความต้องการในการจัดทำข้อมูลเปิดภาครัฐมีมากขึ้น เอกชนอาจได้รับหน้าที่เข้ามาสนับสนุนในส่วนนี้ได้เช่นกัน ซึ่ง Open-D เป็นแพลตฟอร์ม Open Source ที่ใช้งานได้ฟรีสนับสนุนการใช้งานของทั้งภาครัฐและเอกชน
ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย กล่าวว่า เป้าหมายของ Open-D ณ วันนี้ คือ การสนับสนุนให้ภาครัฐเปิด Open Data ได้โดยเร็ว ง่าย และไม่มีค่าใช้ง่าย หรือบริษัทเอกชนที่เข้ามารับหน้าที่ในส่วนนี้ กระบวนการเหล่านี้จะทำให้เกิด Ecosystem ขึ้นได้โดยไม่ต้องเริ่มต้นจากการลงทุนมากมาย สุดท้ายงานวิจัยก็ไปถึงมือประชาชนได้ด้วยตัวงานวิจัยเอง
“ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา เนคเทค สวทช. พยายามผลักดันงานวิจัยและพัฒนาส่งมอบเป็นแพลตฟอร์มกลางให้กับประเทศ ไม่ว่าจะเป็น “AI For Thai” แพลตฟอร์มบริการปัญญาประดิษฐ์สัญชาติไทย “NETPIE” แพลตฟอร์มไอโอที “HandySense” ระบบเกษตรแม่นยำฟาร์มอัจฉริยะ โดยหวังให้แพลตฟอร์มเหล่านี้เป็นโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยีในมิติต่าง ๆ เพื่อให้เกิดการต่อยอดพัฒนาประเทศโดยการลงทุนที่ไม่สูง
จนมาสู่วันนี้ . . . เป็นอีกครั้งที่เนคเทค สวทช. ได้ส่งมอบ Open Platform ให้กับประเทศ และเชื่อว่า Open-D จะสามารถขับเคลื่อนประเทศไปสู่ Data Economy ได้อีกมากมาย” ดร.ชัย กล่าวทิ้งท้าย
![](https://nectec.or.th/wp-content/uploads/2021/08/Open-D-Platform2021-9.png)
เข้าสู่เว็บไซต์ Open-D พร้อมดาวน์โหลดใช้ฟรี ! CKAN Open-D
สอบถาม / แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่อง Open Data ที่
https://www.facebook.com/groups/thaiopendataplatform
วิจัยและพัฒนาโดย
ทีมวิจัยการวิเคราะห์ยุทธศาสตร์ด้วยปัญญาประดิษฐ์
กลุ่มวิจัยวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์ศูนย์
เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค สวทช.)
อีเมล: open-d@nectec.or.th