โดย ทีมวิจัยเทคโนโลยีระบบวัดและควบคุมระยะไกล
กลุ่มวิจัยการควบคุมและอิเล็กทรอนิกส์ขั้นสูง
ระบบบริหารอะไหล่กังหันก๊าซ เป็นความร่วมมือของเนคเทคและการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ที่ต้องการบริหารจัดการชิ้นส่วนสำรองและระบบคลังของโรงไฟฟ้าให้มีประสิทธิภาพ ให้มีปริมาณอะไหล่ที่เหมาะสมและเพียงพอต่อการใช้งาน
การวางแผน จัดซ่อม จัดหา บริหารงบประมาณ ฯลฯ ของอะไหล่กังหันก๊าซ เป็นภารกิจรับผิดชอบดูแลของฝ่ายโรงงานและอะไหล่ (อรอ.) การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย เนคเทคดูแลระบบบริหารอะไหล่กังหันก๊าซให้กับโรงไฟฟ้าอะไหล่กังหันก๊าซของ กฟผ. มาอย่างต่อเนื่องเป็นปีที่ 12 โดยเริ่มต้นพัฒนาในปี 2554 ดำเนินการแล้วเสร็จในปี 2555 ให้บริการด้านการบำรุงรักษาต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ในปีแรกสร้างมูลค่าผลกระทบทางเศรษฐกิจ 4.9 ล้านบาท ปี 2563 สร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจ 525 ล้านบาท และในปี 2565 ระบบดังกล่าว สร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจ ติดอันดับมูลค่าสูงสุด 899 ล้านบาท จากการประเมินของสวทช.
ระบบบริหารอะไหล่กังหันก๊าซเป็นระบบที่พัฒนาขึ้นเพื่อบริหารจัดการอะไหล่กังหันก๊าซให้กับโรงไฟฟ้า ซึ่งอะไหล่มีราคาแพงและมีจำนวนมาก ส่วนใหญ่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศทำให้ต้องใช้ระยะเวลานาน
จากเดิมผู้ปฏิบัติงานใช้โปรแกรม Excel ในการเก็บข้อมูล เพื่อคำนวณ วางแผนการใช้ ซ่อม ซื้ออะไหล่ เมื่อพบว่ามีข้อจำกัดในเรื่องของข้อมูลที่มีจำนวนมาก ข้อมูลที่ไม่อัปเดต เนื่องจากมีผู้ใช้งานหลายคน ประกอบกับ การคำนวณแผนการใช้งานมีความซับซ้อนยุ่งยาก ทำให้ ใช้เวลาในการคำนวณมากซึ่งหากเกิดความผิดพลาดในการวางแผนงาน อาจเป็นผลทำให้เกิดการซ่อม หรือสั่งซื้ออะไหล่อย่างเร่งด่วน เพื่อให้ทันใช้ตามรอบของการบำรุงรักษาเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ทำให้มีราคาแพงมากกว่าปกติ หรือแม้กระทั่งดำเนินการโดยนำอะไหล่ที่หมดอายุเข้าไปทดแทน อาจนำมาซึ่งความเสียหายที่ไม่สามารถประเมินได้
สนับสนุนการทำงานของผู้ปฏิบัติงานด้วย Web Base Application
เพื่อให้การบริหารอะไหล่เกิดประสิทธิภาพสูงสุด และมีอะไหล่ในคลังที่เหมาะสม ทีมวิจัยจึงพัฒนาให้ระบบบริหารอะไหล่กังหันก๊าซ เป็น Web Base โดยใช้เทคโนโลยีโอเพ่นซอร์ส เพื่อสนับสนุนการทำงานของผู้บฏิบัติงานได้ดียิ่งขึ้น และออกแบบให้เป็นเวิร์กโฟลว์ที่มีความสามารถในการส่งต่อเอกสารต่าง ๆ ในระบบ เพื่อขออนุมัติการทำงานในแต่ละขั้นตอน ทำให้ข้อมูลมีความถูกต้องมากยิ่งขึ้น ประกอบด้วย 4 ระบบ
Workflow การวางแผนการใช้อะไหล่
1. ระบบลงทะเบียนอะไหล่ เป็นระบบที่ใช้เก็บข้อมูลอะไหล่ สเปกอะไหล่ เพื่อใช้ในการวางแผน การบำรุงรักษา รวมไปถึงอะไหล่ที่ต้องเปลี่ยน เป็นต้น
2. ระบบวางแผนงาน เป็นระบบที่ใช้ในการบริหาร จัดการ และคำนวณแผนการใช้ ซ่อม ซื้อ อะไหล่ รวมไปถึงการติดตามแผน และการนำอะไหล่เข้า-ออก ไปใช้จริง
3. ระบบบริหารสัญญา เป็นระบบที่ใช้สำหรับติดตามกระบวนการทำสัญญา
4. ระบบบริหารงานคลัง เป็นขั้นตอนการบริหารจัดการลำดับสุดท้ายในการวางแผนการรับส่ง อะไหล่ไปยังจุดหมายได้ทันตามและทำการอัปเดตข้อมูลอะไหล่เมื่อมีการทำงานตามกิจกรรมต่างๆ ของคลัง เช่น การซื้อ การซ่อม ผสมอะไหล่ เป็นต้น
ตัวอย่างการบริหารจัดการอะไหล่
Workflow การวางแผนการซ่อมและซื้ออะไหล่
ตัวอย่างการวางแผนใช้ซ่อมซื้ออะไหล่
ประโยชน์ที่ได้จากการใช้งานระบบ
- ลดภาระงานในการวางแผนเพื่อช่วยจัดการอะไหล่ไปได้ร้อยละ 90 จากเดิมใช้เวลา 3-5 วัน ลดเหลือครึ่งวัน
- ลดความเสียหายที่เกิดจากการวางแผนผิด นำอะไหล่หมดอายุไปใช้งาน เกิดความเสียหายกับเครื่องจักรไปได้ ซึ่งอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 20
- การใช้ระบบ Workflow สะดวกต่อการติดตามงาน สามารถติดตามสถานะของอะไหล่ และ สถานะของกิจกรรมที่มีการดำเนินงานได้ อย่างถูกต้อง แม่นยำ
- ข้อมูลในระบบมีความแม่นยำ ค้นหาง่าย และสามารถระบุสถานะของอะไหล่ได้ชัดเจน
- มีรายงานสรุปข้อมูลต่าง ๆ ซึ่งโปรแกรมได้ทำการวิเคราะห์เชื่อมโยงแต่ละโมดูล
- มีการ Backup ข้อมูล ทำให้มั่นใจได้ว่าข้อมูลไม่สูญหาย กรณีเครื่องเซิร์ฟเวอร์มีปัญหาของระบบ
การบริหารอะไหล่กังหันก๊าซให้กับการไฟฟ้าแห่งประเทศไทยเป็นการบำรุงรักษาเชิงป้องกัน เพิ่มประสิทธิผลต่อการปฏิบัติงานตามภารกิจที่ได้รับมอบหมาย ส่งมอบงานได้รวดเร็วมีความถูกต้อง และยังเพิ่มคุณภาพชีวิตและประสิทธิภาพในการทำงานของเจ้าหน้าที่ให้ดีขึ้น และที่สำคัญระบบฯ ยังเป็นผลผลิตเชิงคุณภาพที่สนับสนุนการนำผลงานวิจัยและพัฒนา ถ่ายทอดไปสู่การใช้ประโยชน์ได้จริง
*อ้างอิง : ข้อมูลภาพและเนื้อหาบางส่วนจากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย