ฉ.ซอ
ซอ เป็นเพลงพื้นบ้านล้านนาที่นิยมกันแพร่หลายที่สุด และเป็นบทร้องที่นิยมกันมากที่สุด ซอ เป็นการขับร้องเพลงปฏิพากย์
ซึ่งมีคณะซออาชีพรับจ้างไปแสดงในงานฉลอง หรืองานปอยต่างๆ คณะซอจะประกอบด้วย ช่างซอ ซึ่งเป็นชายหนึ่งคน หญิงหนึ่งคน
ร้องโต้ตอบกันเรียกว่า คู่ถ้อง และมีดนตรีบรรเลงคลอประกอบ ดนตรีที่เป็นหลักในการเล่นประกอบซอของเชียงใหม่ ลำพูน คือ ปี่ ซึ่งมี
เป็นชุดเรียก ปี่ชุม ทำด้วยไม้ไผ่ลำเดียวตัดเป็นท่อนๆ ให้ได้ 4 ขนาดตามลำดับ ได้แก่ ปี่เค้า (ปี่แม่) ปี่กลาง ปี่ก้อย และปี่ตัด
อาจจะมีซึงและสะล้อเพิ่มขึ้นก็ได้
สำหรับซอของจังหวัดน่าน จะไม่ใช้ปี่ประกอบ มีเพียงซึง (เรียกพิณ) และสะล้อเท่านั้น สุรสิงห์สำรวม ฉิมพะเนาว์ (2527 : 15)
สรุปไว้ดังนี้กล่าวอย่างสั้นๆ ซอ คือ การขับร้องอย่างหนึ่งของชาวล้านนา มีลักษณะแตกต่างกับการขับร้องแบบอื่นๆ ที่สำคัญที่สุด
คือ จะต้องมีดนตรีประกอบเสมอและเป็นการขับร้องอาชีพ ซึ่งเป็นการขับร้องชนิดเดียวของชาวล้านนาที่จะต้องมีคณะหรือวง
และเป็นการขับร้องแบบเดียวที่จะต้องมีการถือครูเช่นเดียวกับศิลปะ ชั้นสูงอื่นๆ โดยทั่วไป
