เม่นทะเลมีเปลือกจัดเรียงตัวเป็นรูปทรงกลมห่อหุ้ม
อวัยวะภายในเอาไว้ และมีหนามยาวยื่นออกมารอบตัว
หนามที่อยู่ทางด้าานล่างใช้ในการเคลื่อนที่ มีขนาดสั้นกว่าหนาม
ทางด้านข้างและทางด้านบน ด้านล่างมีปากอยู่ตรงกลาง
ด้านบนเป็นทวารหนัก มีเยื่อสีส้มเป็นวงโดยรอบ พื้นผิว
เปลือกและหนามมีสีดำ ยกเว้นหนามทางด้านล่างรอบๆ
ปากมีสีขาว และมีขาหลอดขนาดเล็กแต่เรียวยาวยื่นออกมาจาก
ลำตัว ช่วยในการดูเกาะและเคลื่อนที่
ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางรวมทั้งหนาม ขนาดกว้าง
ประมาณ 25 เซนติเมตร
อาศัยอยู่ตามทะเลเขตร้อนและเขตอบอุ่น รวมทั้งใน
น่านน้ำไทยด้วย ส่วนใหญ่ชอบอาศัยในแนวประการัง
และโขดหินริมชายฝั่งทะเลเป็นหมู่ใหญ่ๆ