ใบพาย

 
ชื่อวิทยาศาสตร์ Aegialitis rotundifolia
วงศ์ PLUMBAGINACEAE
ชื่ออื่น แสม
เป็นไม้พุ่ม ไม่ผลัดใบ สูง 1-2 เมตร ลำต้นทรงปิระมิดเปลือกสีน้ำตาล
เรียบ แตกกิ่งมาก เรือนยอดเป็นพุ่ม รูปกรวย ฐานกว้าง มีรากหายใจ คล้ายนิ้ว มือ กระจายอยู่รอบโคนต้น

 
ใบ เป็นเดี่ยว เรียงแบบสลับ แผ่นใบรูปเกือบกลม หรือรูปไข่กว้าง ถึงรูปกลม ขนาด 3-7 x 4-10 ซม. ปลายใบกว้างหรือมนเล็กน้อย ฐานใบกลม หรือรูปลิ่มกว้าง ถึงเป็นรูปคล้ายหัวใจ แผ่นใบเกลี้ยงหนา คล้ายแผ่นหนัง ผิวใบด้านบนเป็นมัน เส้นใบขนานกัน ก้านใบยาว 4-8 ซม. เรียวหนา มีครีบพันอยู่รอบกิ่งคล้ายกาบกล้วย มีรอยแผลติดอยู่เมื่อใบร่วงหลุดไป
 
ดอก ออกตามง่ามใบ เป็นแบบช่อแยกแขนง ไม่มีก้านดอก มีใบประดับ ยาว 0.7-0.9 ซม.หุ้มล้อมรอบใบประดับย่อย 2 ใบ ที่คล้ายกัน แต่มีขนาดเล็กกว่า ยาว 0.6-0.8ซม . รูปคล้ายเรือ ใบประดับทั้งหมดนี้ จะติดอยู่ตลอดไม่ร่วง ยาว 0.6-0.9 ซม. ปลายแฉกรูปสามเหลี่ยม แหลมสั้น มีสัน 5 สัน รูปพาย เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดอยู่ที่ปลายหลอด ออกดอกเดือน มีนาคม-เมษายน
 


ผล เป็นผลแห้งแตก งอกตั้งแต่ผลแห้งติดอยู่บนต้น รูปแถบคล้ายกล้วย มี 5 เหลี่ยม ขนาด 0.2-0.4 x 4-5 ซม. สีเขียวถึงสีน้ำตาลแดง ในระยะแรกผลจะตรงต่อมาจะยืดออกคล้ายรูปเคียว ผลแก่จะแตกตามยาวของเหลี่ยม ภายในมีเมล็ดที่งอกแล้ว 1 เมล็ด ออกผล เดือน มิถุนายน-สิงหาคม
การเจริญเติบโต เป็นพันธุ์ไม้ที่หาพบยากชนิดหนึ่ง พบในพื้นที่โล่ง มีแสงมาก ดินเป็นดินทรายหินปูน