ชื่อสามัญทางยา มาลาเรีย
ชื่อทางการค้าอื่น Malaria
ไข้มาลาเลียยังพบบ่อยมากในบ้านเมืองเราปีหนึ่งไม่ต่ำกว่า 70,000 ราย โดยเฉพาะมาลาเรียชนิดเข้าสมอง มักทำให้อัตราการตายสูง
ในประเทศเราพบได้บ่อย มักพบในบริเวณที่เป็นป่าเขา จึงพบได้แทบทุกภาคของประเทศ ยุงที่เป็นพาหะ (Anophylis) ชอบไข่ตามน้ำใส และไหลอยู่เรื่อย ไม่ชอบน้ำนิ่ง ๆ แต่น้ำนิ่ง ๆ ก็ไข่ และเพาะพันธุ์ได้ เชื้อที่มีความสำคัญในบ้านเรามี 2 ชนิด คือ Plasmodium falciparum กับ Plasmodium vivax
อาการและสิ่งตรวจพบ
1. ระยะหนาว มีหนาวสั่นและไข้เริ่มขึ้น ปวดศีรษะ ผิวหนังซีด อาเจียน เบื่ออาหาร
2. ระยะร้อน ไข้สูงถึง 40 องศาเซลเซียน ปวดศีรษะมากอาจปวดลึกเข้าไปในกระบอกตา หน้าตา
แดง กระสับกระส่าย เพ้อ กระหายน้ำ ชีพจรเต้นเร็ว คลื่นไส้อาเจียน
3. ระยะเหงื่อออก จะมีเหงื่อออกชุ่มตัว ไข้จะลดเป็นปกติ แต่จะรู้สึกอ่อนเพลีย และหลับไป
ผู้ป่วยที่เป็นชนิดไวแวกซ์ มักจับวันเว้นวัน หรือทุก 48 ชั่วโมง เวลาที่ไม่มีไข้จะรู้สึกสบายดี มักจะ
คลำได้ม้ามโนในปลายสัปดาห์
ผู้ป่วยที่ได้เชื้อ ฟาลซิปารัม มักจะจับไข้ทุกวัน หรือทุก 36 ชั่วโมง แต่อาจไม่จับเป็นเวลาเลยก็ได้ อาจจับไข้ทั้งวัน หรือวันละหลายครั้งก็ได้ ระยะที่ไม่มีไข้ผู้ป่วยจะรู้สึกสบาย บางทีมีอาการปวดท้อง ท้องเดินร่วมด้วย
การควบคุมและป้องกัน
ยังไม่มียาอะไรป้องกันได้ 100% ฉะนั้นจึงต้องระวังไม่ให้ยุงกัด หรือนอนกางมุ้ง หรือใช้ยาทากันยุงกัด (Repellant)
ในหมู่ทหารให้กิน Fansidar 2 เม็ด ทุก 2 สัปดาห์ หรือ Maloprim 1 เม็ด ทุก 1 สัปดาห์
อนุวัตร ลิ้มสุวรรณ. คู่มือตรวจร่างกายและรักษาก่อนพบแพทย์. กรุงเทพฯ : เมดาร์ท จำกัด, 2527.
|