วงปี

วงปี (annual ring) ในพืชใบเลี้ยงคู่เมื่ออายุมากขึ้น เกิดการเจริญขั้นที่สอง vascular cambium แบ่งตัวเข้าด้านในให้secondary xylem จำนวนมาก และดันกลุ่มของ primary xylem เข้าไปในใจกลางลำต้น secondary xylem ที่เกิดขึ้นนี้เรียกว่า เนื้อไม้ (wood) ถ้าในปีหนึ่ง ๆ มีปริมาณน้ำในดินไม่เท่ากัน เช่น ช่วงต้นปี ฝนตกชุก น้ำมาก เซลล์จะมีขนาดใหญ่ ผนังบาง สีค่อนข้างจาง เนื้อไม้ช่วงนี้ เรียกว่า เนื้อไม้ต้นฤดู (spring wood)

ต่อมาในช่วงปลายปี ฤดูแล้ง น้ำน้อย vascular cambium แบ่งตัวได้น้อย เซลล์มีขนาดเล็ก ผนังหนา มีสารสะสมภายในเซลล์มาก เนื้อไม้ช่วงนี้จะมีสีเข้มกว่า เรียกว่า เนื้อไม้ปลายฤดู (summer wood) เมื่อเกิดเนื้อไม้ทั้งสองฤดูจึงครบปีพอดี ในปีถัดไปจะเกิดลักษณะเดียวกันอีก ทำให้เห็นเนื้อไม้เป็นวง ๆ เนื่องจากมีเนื้อไม้ 2 ชนิดที่ ลักษณะแตกต่างกัน วงของเนื้อไม้ดังกล่าวเรียกว่า วงปี

บางทีในปีหนึ่ง ๆ มีวงปีไม่ครบวง เนื่องจาก vascular cambium อีกด้านหนึ่งไม่แบ่งตัวอาจมีสาเหตุจากโรคระบาด หรือผลจากไฟป่า จึงเกิดส่วนไม่ครบวงซ้อนกันอยู่ บางปีมีฤดูน้ำมากและน้ำน้อยสลับกัน 2 ครั้งใน 1 ปี ก่อให้เกิดเป็นวงปี 2 วงขึ้น ซึ่งอาณาเขตของวงเล็กกว่าปกติ ส่วนพืชที่ได้รับน้ำสม่ำเสมอตลอดปีจะไม่มีวงปี จากเนื้อไม้ที่เห็นวงปีนี้ มีสีแตกต่างกันอย่างชัดเจนเป็น 2 ส่วน เนื้อไม้ส่วนตรงกลางลำต้นซึ่งมีสีแดงเข้มเรียกว่า แก่นไม้ (heart wood) เป็นเนื้อไม้ที่เกิดขึ้นมานาน เลิกลำเลียงน้ำและแร่ธาตุ เซลล์ไม่มีชีวิต มีสารอื่นสะสมอยู่มาก ส่วนเนื้อไม้รอบนอกมีสีจางกว่า เป็นเนื้อไม้ที่เกิดขึ้นใหม่ยังทำหน้าที่ลำเลียงน้ำอยู่ เซลล์ยังมีชีวิต สารสะสมภายในเซลล์น้อย เรียกเนื้อไม้ส่วนนี้ว่า กระพี้ (sapwood) แหล่งข้อมูล : ภูวดล บุตรรัตน์. โครงสร้างภายในของพืช. 2535.

โดย : นาง ปรียา ชมเชี่ยวชาญ, ศรีปทุมพิทยาคาร, วันที่ 9 พฤษภาคม 2545