ปลวกเป็นแมลงที่มีชื่อเรียกภาษาอังกฤษว่าเทอร์ไมต์ ( termite )หรือบางทีเรียกว่า มดสีขาว (white ant )จัดเป็นแมลงอยู่ในอันดับไอสอปเทอรา ( Order Isoptera )ในอันดับนี้มีปลวกวงค์ใหญ่อยู่
3 วงค์ Kalotemitidae , Termitidae, Rhinotermitidae ปลวกซึ่งมีผลทางเศรษฐกิจในโลกเราพบว่ามีปลวกประมาณ 2,000 ชนิดเฉพาะเอเชียตะวันออกมี 270 ชนิดพบในประเทศไทย 90 ชนิดสำหรับปลวกที่มีผลทางเศรษฐกิจมี 11ชนิดแยกได้ 2 ประเภท
ปลวกไม้แห้ง (dry wood termite )
เป็นปลวกที่อาศัยอยู่ในเนื้อไม้แห้งเมื่อปลวกกัดกินเนื้อไม้จะทิ้งมูลเป็นเม็ดเล็กๆคล้ายเมล็ดฝิ่นออกมาตามรูไม้ในประเทศไทยพบ 2 ชนิดคือ
Cryptotermes Thailandis , Cryptotermes domesticus
ปลวกใต้ดิน (subterranean termite )
เป็นปลวกที่อาศัยอยู่ใต้ดินเกือบตลอดอายุขัยของมันและเป้นภัยร้ายแรงต่อสิ่งก่อสร้างต่างๆเพราะพบควาเสียหายจากปลวกชนิดนี้ถึง 95% ปลวกอาศัยอยู่รวมกันเป็นสังคมและแต่ละสังคมแบ่งเป็น 3แบบตามรูปร่างและการทำงานคือ ปลวกพ่อรังและปลวกแม่รัง(ปลวกราชาและปลวกราชินีหรือปลวกตวผู้และปลวกตัวเมีย )ปลวกทหารและปลวกกรรมกรปลวกตัวผู้และปลวกตัวเมียคือปลวกที่มีปีกบินได้มีหน้าที่กระจายพันธุ์แมลงเม่าที่ผสมพันธุ์แล้วจะสลัดปีกออกและมุดลงดินเพื่อสร้างใหม่และจะพัฒนาตัวเองเป็นปลวกราชินีทำหน้าที่ออกไข่เพียงอย่างเดียวมีอายุประมาณ 25ปีวางไข่ได้วันละ30,000ฟองความสามารถในการวางขึ้นอยู่กับจำนวนปลวกกรรมกรในขณะไข่เจริญเป็นตัวอ่อนเป็นตัวแก่ภายในระยะ 30-50 นั้นปลวกราชินีจะเป็นตัวควบคุมตัวอ่อนให้มีหน้าที่บทบาทต่างๆกัน
ปลวกกรรมกรซึ่งมีปริมาณมากที่สุดกว่า 90% ในลักษณะไม่มีปีกส่วนปากมีขาไกรกรรแบบฟันเลื่อยเหมาะสำหรับ ตัด เจาะไม้ ตัดไม้มีหน้าที่ซ่อมแซมรังหาอาหารและดูแลปลวกตัวอื่นๆทั้งตัวแก่และตัวอ่อนภายในรังเดียวกันปลวกกรรมกรจะเป็นหมันสืบพันธุ์ไม่ได้
ปลวกทหารซึ่งมีจำนวนน้อยมากมีลักษณะหัวโตกว่าไม่มีตาปากมีขากรรไกรขนาดใหญ่คล้ายคีมหรือดาบเหมาะใช้ในการต่อสู้จึงหน้าที่ป้องกันอันตรายให้ปลวกภายในรังภายและศัตรูที่สำคัญคือ มดเมื่อศัตรูทำลายทางเดินหรือรังใหม่มันจะเอาส่วนหัวที่โตอุดช่องโหว่หรือขับไล่จนกว่าปลวกกรรมกรจะซ่อมแซมรังจนเรียบร้อยปลวกบางชนิดสามารถกลั่นของเหลวที่มีพิษที่เป็นกรดเหนียวๆออกจากหัวของมันเมื่อมดมาถูกจะจะทำให้หนืดและหมดกำลังนอกจากนี้กรดนี้ยังสามารถใช้ในการเจาะโลหะหินปูนได้ดีอีกด้วยปลวกมีการแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วปลวกตัวผู้และตัวเมียที่มีอายุ 3 ปีจะกระจายพันธุ์ไปนอกรังเพื่อตั้งรังใหม่ปีละ 1-2 ครั้งในช่วงต้นฤดูฝนโดยบินจากรังเก่าในลักษณะของแมลงเม่าผสมพันธุ์แล้วสลัดปีกออกแล้วมุดลงดินเพื่อสร้างรังใหม่ อาหารหลักของปลวกคือเซลลูโลสจากเนื้อไม้การกัดทำลายสิ่งที่มีเซลลูโลสเพื่อเป็นอาหารและสร้างที่อยุ่อาศัยนอกจากนี้ซากปลวกที่ลอกคราบหรือวัตถุเหลวตามตัวปลวกก็ใช้เป็นอาหารและนิสัยของปลวกชอบใช้การสื่อสารโดยการเลียสัมผัสกันตลอดเวลาจึงเป็นช่องทางในการกำจัดปลวกหากปลวกได้สัมผัสสารเคมีที่ใช้กำจัดก็จะถ่ายทอดสารพิษติดต่อถึงกันโดยง่ายและจะตายไปทั้งหมด การป้องกันและกำจัดปลวกสำหรับการป้องกันและกำจัดปลวกที่ก่อความเสียหายแก่ที่อาคารบ้านเรือนควรห้พื้นสูงจากพื้น 50 เซนติเมตร การเลือกใช้สถานที่และวัสดุที่มีคุณภาพดีในการก่อสร้างเช่น ไม้เนื้อแข็ง
ลักขณา บุญเลี้ยง. วิทยาศาสตร์สำหรับเยาวชน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สุรวัฒน์, 2544.
|