สะเดาช้างเป็นไม้ต้น ผลัดใบ สูง 20 30 ม. โคนต้นมักมีพูพอน เปลือกนอกสีขาวเทา ค่อนข้างเรียบ หรือแตกห่าง ๆ เปลือกชั้นในสีน้ำตาล ตามยอดและกิ่งอ่อนมีขนสีเหลืองปกคลุมหนาแน่น ใบประกอบแบนขนนกสองชั้น ก้านใบรวมแกนก้านช่อใบยาว 15 100 ซม. มีก้านแขนงด้านข้าง 3 5 คู่ แต่ละก้านมีใบย่อย เรียงตรงข้ามกัน 4 9 คู่ แผ่นใบย่อยรูปไข่ถึงรูปขอบขนานแกมรูปไข่ เบี้ยวเล็กน้อย กว้าง 3 7 ซม. ยาว 5 15 ซม. ปลายเรียวแหลมเป็นติ่ง ใบอ่อนมีขนบาง ๆ ปกคลุมแต่จะเกลี้ยงเมื่อแก่ ก้านใบย่อยสั้นมาก ดอกสีแดงออกเป็นช่อไม่แยกแขนง ภายหลังจากผลัดใบ ยาว 20 25 ซม. มักจะออกเป็นกลุ่ม ๆ ละ 2 3 ช่อ ตามปลายกิ่งและง่ามใบใกล้ยอด ผลเป็นฝัก แบน กว้าง 1 2 ซม. ยาว 8 15 ซม. มีปีกกว้างประมาณ 0.3 0.5 ซม. ตามแนวตะเข็บด้านบนแต่ละฝักมีเมล็ดจำนวนมาก
สะเดาช้างมีการกระจายพันธุ์บริเวณริมลำธาร ในป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้งทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ยกเว้นภาคใต้ ที่ความสูงจากระดับทะเลปานกลาง 250 1,250 ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย พม่า ลาว กัมพูชา ตลอดจนไปถึงอินโดนีเซีย ออกดอกในฤดูแล้ง เดือนธันวาคม มีนาคม ฝักแก่เดือนเมษายน พฤษภาคม
เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้างในร่ม ใช้ทำไม้อัด ทำหีบใส่ของ และกระเบื้องไม้
ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้. พรรณไม้ต้นของประเทศไทย. กรุงเทพฯ : บริษัท ไดมอนด์ พริ้นติ้ง จำกัด, 2542.
|