การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ(ต่อ) ต่อ

เรื่อง การสร้างสปอร์ และการรีเจเนอเรชัน 3. การสร้างสปอร์ ( Sporulation ) การสร้างสปอร์ เป็นการสืบพันธุ์โดยการที่เซลล์แบ่งนิวเคลียสแบบไมโตซิสหลาย ๆ ครั้ง จนได้นิวเคลียสเกิดขึ้นจำนวนมากแล้วแบ่งไซโทพลาสซึมมาห่อหุ้มรอบ ๆ เป็นเซลล์ขนาดเล็ก แต่ละเซลล์เรียกว่า “สปอร์” เมื่อสปอร์แก่เต็มที่จะปลิวไปโดยอาศัยลม หรือลอยไปกับกระแสน้ำ เมื่อมีสภาพแวดล้อมเหมาะสมก็จะงอกเจริญเป็นหน่วยชีวิตใหม่เหมือนหน่วยชีวิตที่ให้กำเนิด สิ่งมีชีวิตที่สืบพันธุ์มักพบในพวกโปรติสต์หลายชนิด ภาพที่ 5 การสืบพันธุ์แบบสร้างสปอร์ของรา

4. รีเจเนอเรชัน ( Regeneration ) รีเจเนอเรชัน ( การงอกใหม่ ) เป็นการสร้างส่วนของร่างกายที่ขาดหายไปขึ้นไปทดแทนให้เหมือนเดิม การพิจารณาว่ารีเจเนอเรชันของสิ่งมีชีวิตเป็นการสืบพันธุ์หรือไม่พิจารณาจากสิ่งต่อไปนี้ 1. ถ้าเกิดการรีเจเนเรชันขึ้นแล้วมีผลทำให้สิ่งมีชีวิตมีจำนวนเพิ่มขึ้นจากจำนวนที่มีอยู่เดิมในกรณีนี้จะถือเป็นการสืบพันธุ์ เช่น ถ้าแต่ละส่วนของดาวทะเลหรือพลานาเรียที่ถูกตัดขาดออกจากกันเจริญไปเป็นตัวใหม่ที่สมบูรณ์ได้หลายตัว 2. ถ้าเกิดรีเจเนอเรชัน เพื่อซ่อมแซมอวัยวะที่ขาดหายไปให้สมบูรณ์เหมือนเดิมไม่จัดเป็นการสืบพันธุ์ เช่น กรณีหางจิ้งจกงอกหางใหม่แทน การรีเจเนอเรชัน มักพบในสัตว์ชั้นต่ำ จำพวกไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น พลานาเรีย ไฮดรา ดาวทะเล สิ่งมีชีวิตที่มีการสืบพันธุ์แบบรีเจเนอเรชันได้ เช่น พลานาเรีย ดาวทะเล พยาธิตัวตืด ไฮดรา ภาพที่ 6 การสืบพันธุ์แบบรีเจเนอเรชันของพลานาเรียและดาวทะเล

5. การสืบพันธุ์โดยใช้สโตลอน ( Stolon ) การสืบพันธุ์โดยใช้สโตลอน พืชบางชนิดมีส่วนของลำต้นงอกออกมาและทอดยาวไปตามพื้นดิน เรียกว่า สโตลอน หรือบางท้องถิ่น เรียกว่า ไหล ส่วนนี้สามารถเจริญไปเป็นต้นใหม่ได้ เช่น ต้นเศรษฐีเรือนนอก สตรอเบอรี่ บัวบางชนิด ฯลฯ

โดย : นาง วิไลวรรณ วิฑูรย์สฤษฎ์ศิลป์, ร.ร วัดอินทาราม บางยี่เรือ เขตธนบุรี ธนบุรี กรุงเทพฯ 20000, วันที่ 9 เมษายน 2545