พระจันทร์


คลิกเพื่อเพิ่มข้อความ
ดูดวงเดือน

.........ดวงดาวบนฟ้ามีมาก ดวงที่น่ารู้จักเป็นดวงแรก คือดวงจันทร์ แล้วดวงจันทร์ มีอะไร ที่น่าสังเกตบ้าง

เริ่มจากง่ายที่สุด

.........เลือกคืนที่ดวงจันทร์เต็มดวงหรือเกือบเต็มดวง ก็คือคืนที่เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ จะก่อนหรือหลังสัก 2-3 วันก็ได้ เป็นช่วงที่ดวงจันทร์สว่างมองดูได้ง่าย และปรากฏ อยู่บนฟ้าให้เห็นได้เป็นเวลานานเกือบตลอดคืน ลองวัดดูว่าดวงจันทร์มีขนาด ปรากฏ โตเป็นมุมกี่องศา นอกจากนี้ภาพของดวงจันทร์ยังปรากฏร่องรอยมืด-สว่าง เป็นลวดลาย ร่อยรอยนี้คงเดิมไม่เปลี่ยนแปลง คนไทยมองเห็นลวดลาย บนดวงจันทร์ เป็นรูปกระต่าย และมีนิทานเล่าถึงที่มาของรูปกระต่ายบนดวงจันทร์ แต่ละเรื่องต่างกันบ้าง

นิทาน เรื่องกระต่ายบนดวงจันทร์
.........กาลครั้งหนึ่ง… พระอินทร์ผู้เป็นใหญ่ในท้องฟ้าได้จัดให้มีการชุมนุมขึ้น สัตว์ทั้งหลาย ต่างก็มาร่วมอย่างพร้อมเพรียง พร้อมกับนำของขวัญถูกใจมาถวาย พระอินทร์ ไม่ได้ เจ้ากระต่ายน้อยจึงคิดถวายชีวิต บูชายัญตัวเองเป็นของขวัญแก่ พระอินทร์ ความนี้ทราบถึงพระอินทรานี ผู้เป็นมเหสีของพระอินทร์ พระอินทรานี จึงรีบเสด็จไปช่วยชีวิตของกระต่ายน้อยไว้ได้ทัน พร้อมกับเตือนกระต่ายน้อยว่า การทำลาย ชีวิตตนเองเป็นสิ่งไม่ถูกต้อง ไม่ควรทำ และด้วยเห็นว่ากระต่ายน้อย มีความ ตั้งใจจริง พระอินทรานีได้ให้ช่างวาดภาพของกระต่าย ไว้บนราชรถ ที่ให้เชิญ พระจันทร์ จึง ปรากฏภาพของกระต่ายบนดวงจันทร์ตั้งแต่นั้นมา

เคยมีผู้คนบางถิ่น คิดว่าส่วนสว่างบนดวงจันทร์ คือพื้นดิน ส่วนที่มืดคล้ำคือทะเลบนดวงจันทร์ มีการตั้งชื่อทะเลบนดวงจันทร์

1. ทะเลแห่งวิกฤตการณ์
2. ทะเลแห่งความอุดมสมบูรณ์
3. ทะเลแห่งความหนาวเย็น
4. ทะเลแห่งความชื้น
5. ทะเลแห่งความฝัน
6. ทะเลแห่งฝน
7. ทะเลแห่งน้ำอมฤต
8. ทะเลแห่งเมฆ
9. ทะเลแห่งความเงียบ
10. ทะเลแห่งความสงบ
11. ทะเลแห่งไอน้ำ
12. มหาสมุทรแห่งพายุ
ตำแน่งที่ยานอพอลโล ลงจอด

.........ชื่อทะเลบนดวงจันทร์ยังคงใช้เรียกพื้นที่ส่วนมืดคล้ำบนดวงจันทร์ แม้การสำรวจจะยืนยันชัดเจนว่า ไม่มีน้ำอยู่บนพื้นที่ เรียกว่า ทะเล การที่ปรากฏมืดคล้ำเพราะพื้นที่ส่วนนั้นสะท้อนแสงไม่ดีจึงสว่างน้อยกว่า การสำรวจอย่างละเอียดด้วย ยานอวกาศที่ไปวน รอบถ่าย ภาพดวงจันทร์ในระยะใกล้ พบหลักฐานว่ามีน้ำเป็นน้ำแข็งอยู่บ้างที่บริเวณขั้วดวงจันทร์

.........การเกิดข้างขึ้น-ข้างแรม
.........เมื่อเรามองดูดวงจันทร์บนฟ้า นอกจาก จะเห็นกระต่ายแล้วรู้ว่า ดวงจันทร์หันด้านที่เป็นรูปกระต่าย เข้าหาโลกเสมอแล้ว สิ่งที่สังเกตุได้ชัดเจนคือรูปร่างของดวงจันทร์ ที่บางครั้งก้เป้นเสี้ยวผอมบาง บางครั้งก็อ้วนกลม เปลี่ยนไปทุกวัน เรียกว่า เกิด ข้างขึ้น-ข้างแรม รูปร่างการเปลี่ยนแปลงของดวงจันทร์ช่วงข้างขึ้น และช่วงข้างแรมก็ต่างกัน น่าสังเกต วันข้างขึ้น-ข้างแรมจะสัมพันธ์ กับรูปร่างและเวลาขึ้นตกของดวงจันทร์


การปฏิบัติ

1. เริ่มจากปฏิทินที่ใช้ ควรเป็นปฏิทินที่บอกข้างขึ้น-ข้างแรม
2. เปิดปฏิทินดูตามวัน-เดือนต่าง ๆ ปฏิทินจะบอกขึ้น-แรมสลับกันไป ตั้งแต่ ขึ้น1-15 ค่ำ แล้วก็ต่อด้วยแรม 1-15 ค่ำ (บางเดือนก็มีเพียง แรม 14 ค่ำ ไม่มีวันแรม 15 ค่ำ) แล้วก็ขึ้น 1 ค่ำ เดือนต่อไป เดือนตามขึ้น-แรมนี้ เรียกว่า "เดือนทางจันทรคติ"
3. เลือกวันที่ปฏิทินบอกว่าเป็นวันข้างขั้น พอดวงอาทิตย์ตกลับฟ้า (เลือกเวลา 18.30) รีบออกไปดูดวงจันทร์

การสังเกต (ข้อแนะนำ - ควรรวมกลุ่ม 2-3 คน ช่วยกันสังเกต บันทึกติดต่อกันตลอดเดือน และทำซ้ำหลายครั้งจะได้ผลดี)



NEXT

 

BACK TO MAIN
คลิกเพื่อเพิ่มข้อความ

โดย : เด็กชาย ชลภูมิ อุดมพงษ์, โรงเรียนพนัสพิทยาคาร, วันที่ 8 กันยายน 2546