คาร์โบไฮเดรต

คาร์โบไฮเดรต

ประเภทของคาร์โบไฮเดรต

  1. น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว ( monosaccharide ) น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวมี C 3 – 7 อะตอม สูตรโมเลกุล C6H12O6

            1.1น้ำตาลกลูโคสหรือเดกซ์โครส ( Glucose or Dextrose )

  • พบมากในองุ่น จึงมักเรียกน้ำตาลองุ่น
  • เป็นสารอาหารหลักในการสลายให้พลังงานแก่สิ่งมีชีวิต
  • สลายเป็นพลังงานได้รวดเร็วจึงเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการพลังงานรีบด่วน เช่น นักกีฬา และดุดซึม ได้ง่ายจึงเหมาะต่อผู้เจ็บป่วยและผักฟื้น
  • เป็นน้ำตาลที่มีมากที่สุดในธรรมชาติ
  • เป็นองค์ประกอบของมอลโทส ซูโครส และแลกโทส

                1.2 น้ำตาลกาแลกโทศ ( Galactose )

  • ไม่ค่อยพบเป็นน้ำตาลอิสระเดี่ยวๆ แต่เป็นองค์ประกอบของน้ำตาลแลกโทสและวุ้น ( agar )
  • มีสูตรโครงสร้างคล้ายน้ำตาลกลูโคสมากที่สุด

               1.3 น้ำตาลฟรังโทส ( Fructose )

  • พบมากในน้ำผึ้ง โดยในน้ำผึ้งมีน้ำตาลฟรังโทสเป็นองค์ประกอบถึง 40 % และพบมากในผลไม้ที่มีรสหวาน เช่น มะม่วงสุก
  • เป็นน้ำตาลที่หวานที่สุดมักผสมในลูกกวาด

เป็นตัวให้พลังงานแก่อสุจิ

2.โอลิโกแซคคาไรต์ ( Oligosaccharide ) ประกอบขึ้นจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว 2 – 10 โมเลกุล สูตรโมเลกุล C12H22O11

2.1 น้ำตาลโมเลกุลคู่ (disaccharide)

เป็นน้ำตาลที่เกิดจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว 2 โมเลกุลมารวมตัวกันทางเคมี

ตัวอย่างของน้ำตาลโมเลกุลคู่ ได้แก่

            น้ำตาลมอลโทส ( maltose = C12 H22O11 )

                         เกิดจากน้ำตาลกลูโคส 2 โมเลกุล รวมกัน

                         พบในข้าวมอลท์และได้จากการย่อยแป้ง

             น้ำตาลซูโครส ( Sucrose = C12H22O11 )

                         เกิดจากน้ำตาลกลูโคสกับฟรักโทสรวมกัน

                         พบมากในน้ำอ้อยและหัวบีทจึงใช้ผลิตน้ำตาลทราย

              น้ำตาลแลกโทส (Lactose = C12H22O11)

                           เกิดจากน้ำตาลกลูโคสกับน้ำตาลกาแลกโทสรวมกัน

                           พบมากในน้ำนม ปัสสาวะหญิงมีครรภ์

               น้ำตาลเซลโลไบโอส (Cellobiose = C12H22O11)

                           ประกอบด้วยน้ำตาลกลูโคส 2 โมเลกุล

                          ได้จากการย่อยเซลลูโลสโดยจูลินทรีย์โดยใช้เอนไซม์เซลลูเลส ( cellulase ) แต่การย่อยไม่สมบูรณ์

C6H12O6 + C6H12O6 Ô C12H22O11 + H2O

กลูโคส + กลูโคส Ô มอลโทส + น้ำ ( หรือ เซลโลไบโอส )

กลูโคส + ฟรังโทส Ô ซูโครส + น้ำ

กลูโคส + กาแลกโทส Ô แลกโทส + น้ำ

2.2 ไตรแซคคาไรต์ ( Trisaccharide )

ประกอบขึ้นจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว 3 โมเลกุล เช่น น้ำตาลแรฟฟิโนส ( raffinose )ซึ่งประกอบขึ้นจากกลูโคส , กาแลกโทส และ

ฟรังโทส อย่างละ 1 โมเลกุล

3.คาร์โบไฮเดรตโมเลกุลใหญ่ ( Polysaccharide )

เป็นคาร์โบไฮเดรตที่ประกอบขึ้นจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวมากกว่า 10 โมเลกุลขึ้นไปจนถึงหลาย ๆ ร้อยโมเลกุลรวมตัวกันด้วยพันธะไกล

โคซิดิก กลายเป็นโมเลกุลขนาดใหญ่ ( Polymer ) ซึ่งคาร์โบไฮเดรตโมเลกุลใหญ่เป็นคาร์โบไฮเดรตที่พบมากที่สุดในธรรมชาติ

สูตรโมเลกุล (C6H10O5) n ( n = จำนวนโมเลกุลของน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว )

ประเภทของคาร์โบไฮเดรตโมเลกุลใหญ่จำแนกตามหน้าที่เป็น 2 ประเภท คือ

3.1 โพลีแซคคาไรต์สะสม ( Storage Polysaccharide )

เป็นคาร์โบไฮเดรตโมเลกุลใหญ่ที่ทำหน้าที่เป็นอาหารของสิ่งมีชีวิต ได้แก่ แป้ง ( starch ) และอินูลิน ( inulin ) สำหรับในพืช และ

ไกลโคเจน ( glycogen ) สำหรับในสัตว์

แป้ง และไกลโคเจน ( ไกลโคเจน เป็นแป้งสะสมมากในตับ สามารถเปลี่ยนเป็นกลูโคสยามขาดแคลน )
  • ต่างมีกลูโคสเป็นองค์ประกอบ
  • ขนาดโมเลกุล ไกลโคเจน > แป้ง
  • การแตกกิ่งก้านของโมเลกุล ไกลโคเจน > แป้ง

อินูลิน
  • ประกอบขึ้นจากน้ำตาลฟรักโตส พบในพลับพลึงและรากเหง้า

 3.2โพลีแซคคาไรต์โครงสร้าง ( Structural Ploysaccharide )

เป็นโครงสร้างของสิ่งมีชีวิต เช่น เซลลูโลส ( Cellulose ) วุ้น ( agar ) และไคติน ( Chitin ) เซลลูโลส ( Cellulose )

  • ประกอบขึ้นจากกลูโคส 300 – 15,000 โมเลกุล
  • ขนาดโมเลกุลใหญ่กว่าแป้ง แต่เล็กกว่าไกลโคเจน
  • เป็นสารอินทรีย์ที่มีปริมาณมากที่สุดในธรรมชาติ
  • โครงสร้างโมเลกุลไม่แตกกิ่งก้านสาขา
  • ความสำคัญ เป็นองค์ประกอบของผนังเซลล์

วุ้น ( agar )

  • สกัดได้จากผนังเซลล์ของสาหร่ายสีแดง
  • ใช้เพาะเลี้ยงจูลินทรีย์

ไคติน ( Chitin )

เป็นองค์ประกอบของโครงร่างแข็งภายนอก ของแมลงหรือ เช่น กุ้ง ปู นอกจากนี้ยังพบในผนังเซลล์ของเห็ด รา ยีสต์

ที่มา : http://www.school.net.th/library/snet5/topic8/carbo.html
โดย : เด็กหญิง ณัฐวดี มนต์อ่อน, โรงเรียนพนัสพิทยาคาร, วันที่ 7 กันยายน 2546