องค์ประกอบของศาสนา2
2. คำภีร์หรือคำสอน

คัมภีร์ศาสนา คือข้อความคำสั่งสอนของพระศาสดาและของพระสาวกสำคัญหรือข้อความบันทึกเหตุการณ์เกี่ยวกับศาสนาที่ท่องจำกันไว้แล้วจดจารึกเป็นลายลักษณ์อักษร คำสอนของฝ่ายอเทวนิยมเรียกว่า พระธรรมวินัยก็บรรจุอยู่ในคัมภีร์ทางศาสนาซึ่งจัดไว้เป็นหมวดหมู่ตามลักษณะของแต่ละศาสนา
ในเทวนิยมพระคัมภีร์นอกจากจะเป็นภาชนะรองรับพระวจนะของพระเจ้าแล้วยังเป็นการบันทึกประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ และเผ่าพันธ์ของพระเจ้าไว้อย่างไม่ขาดตอน เช่น พระคัมภีร์ไบเบิลภาคแรก ว่าด้วยประวัติศาสตร์ของชาวโลกและมนุษย์ชาติในยุคต่อ ๆ มา เริ่มตั้งแต่พระเจ้าสร้างโลก สร้างมนุษย์คู่แรก คือ อาดัมกับอีวา พระเวทก็ถือว่าเป็นวรรณกรรมชุดแรกของโลกที่สืบต่อกันมาไม่ขาดตอนเป็นเวลาหลายพันปี
ส่วนในอเทวนิยมโดยเฉพาะพระพุทธศาสนาคัมภีร์ต่างไปจากคัมภีร์ในศาสนาเทวนิยม กล่าวคือ พระไตรปิฎกเป็นภาชนะรองรับพุทธวจนะที่ว่าด้วยธรรมชาติของโลกและชีวิตล้วน ๆ โดยอธิบายสภาวะธรรมชาติและการกระทำของมนุษย์ เช่น เรื่องอริยสัจ ไตรลักษณ์ ปฎิจจสมุปบาท สังสารวัฎ เป็นต้น ไม่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์หรือการเมืองของชนชาติใดโดยเฉพาะ
คัมภีร์ในศาสนาต่าง ๆ มีชื่อเรียกดังนี้
1. คัมภีร์ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เรียก พระเวท หรือไตรเพท (The Vedas)
2. คัมภีร์ในศาสนาเชน เรียก อาคม (The Agama)
3. คัมภีร์ในพระพุทธศาสนา เรียก พระไตรปิฎก (The Tripitaka)
4. คัมภีร์ในศาสนาสิกข์ เรียก ครันถะ (The Granth)
5. คัมภีร์ในศาสนาเต๋า เรียก เต๋าเต็กเก็ง (The Tao Teh ching)
6. คัมภีร์ในศาสนาขงจื้อ เรียก เก็งทั้ง 5 และชูทั้ง 4 (The Ching and Shu)
7. คัมภีร์ในศาสนาชินโต เรียก โกชิกิ นิฮอนคิและเยนงิซิกิ (The Kojiki Nihongi
and Yengishiki)
8. คัมภีร์ในศาสนายิวหรือยูดาย เรียก โตราห์และทัลมุด (The Torah and Talmud)
9. คัมภีร์ในศาสนาคริสต์ เรียก ไบเบิล (The Bible)
10. คัมภีร์ในศาสนาอิสลาม เรียก อัลกุรอ่าน (The Quran)
11. คัมภีร์ในศาสนาโซโรฮัสเตอร์ เรียก อเวสตะ (The Avesata)

(ยังมีต่อ)

ที่มา : เดือน คำดี ; ศาสนศาสตร์. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสร์, 2541

โดย : นางสาว พรวิจิตร ชาติชำนาญ, คอนสารวิทยาคม, วันที่ 19 มิถุนายน 2545