W-BPF’s Talk and Tip: สองสมมติฐานเกี่ยวกับคำว่าแม่ในภาษาอังกฤษของผม

วันแม่ใกล้เข้ามาแล้วครับ ใครเตรียมทำอะไรให้แม่ยังเอ่ย …

ถึงช่วงวันแม่ทีไร ตามสถานีวิทยุก็จะเปิดเพลงเกี่ยวกับแม่เยอะหน่อย เพลงนึงที่ผมชอบมากเลยคือเพลง "คือหัตถาครองพิภพ" ไม่ได้ดูละครเรื่องนี้เลย (จำได้แต่ว่าจารุณี กับ ปรียานุชเล่น) แต่ว่าชอบเพลงประกอบละครเรื่องนี้ โดยเฉพาะฟังช่วงวันแม่ และใกล้วันแม่ รู้สึกว่าเป็นเพลงที่ความหมายดี

อ้าว…ออกนอกเรื่องมาพอสมควร มาเข้าเรื่องดีกว่าครับ ใกล้วันแม่แล้วก็ต้องพูดเรื่องแม่แน่นอนครับ วันนี้มาดูคำว่า "MOTHER" กัน

คุณกำลังคิดอยู่ใช่ไหมหละว่า แหม ใครๆ ก็รู้ว่า mother แปลว่า "แม่" แล้วจะเอามาพูดทำอะไรหละ หรือว่าจะมาพูดพระคุณแม่ (ไม่หรอกครับ ผมว่าเราทราบกันดีอยู่) หรือว่าจะมาให้เขียนเรียงความวันแม่ (ไม่หรอก แหม ผมก็เบื่อเหมือนกันหน่ะ ถึงวันแม่ทีไร อาจารย์ภาษาไทยให้เขียนแต่เรียงความวันแม่ทุกที มันก็ซ้ำๆ กันนั่นแหละ)

แล้วตกลงจะพูดอะไรหละ . . .

รู้ไหมครับว่าคำว่า mother ที่เราเห็น และใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เมื่อก่อนนะ มันมาจากคำว่า "modor / moder" ซึ่งสะกดด้วยตัวพยัญชนะ d. dog สุนัข จนกระทั่งปีค.ศ. ที่ 16 นั่นแหละครับเค้าถึงเปลี่ยนจาก d เป็น th => MoDer เลยกลายเป็น moTHer หลักการนี้คล้ายๆ กับคำว่า father นั่นแหละครับ และสงสัยว่าจะคล้ายกับคำว่า brother ด้วย

สันนิษฐานที่ 1 ของผม: เอ เป็นไปได้ไหมว่าเพราะว่า th มาจากตัว d ดังนั้นการออกเสียง th ใน mother, father, และ brother จะออกเป็นเสียงสั่นคล้าย ๆ ด. เด็ก ไม่เหมือนคำว่า think, thought, hath เป็นต้น

คำว่า mother บางทีก็ไม่ได้มีไว้ให้ลูกเรียก "แม่" อย่างเดียว เคยสังเกตหรือเปล่าว่าเวลาพ่อ หรือสามี ก็เรียกภรรยาว่า "แม่" ได้เหมือนกัน ทั้งๆ ที่ "แม่" ในความหมายที่สองไม่ได้แปลว่าผู้ให้กำเนิด (สามี) เอ…หรือว่าให้กำเนิด?

โดยปกติแล้ว ฝรั่งจะไม่เรียกแม่ว่า "mother" แต่จะเรียกว่า "mom" ก็คงเหมือนกับที่เราบางคนไม่เรียกแม่ว่าคุณแม่ แต่เรียกว่า "หม่าม้า" หรืออะไรก็ตามแต่ ประมาณนี้ นอกจากคำว่า mother แล้ว ก็ยังมีคำอื่นๆ ที่ใช้เรียกแม่ เช่น mater (มาจากภาษาละติน), mom, mommy, ma, mamma, mum เป็นต้น

ในภาษาสันสกฤตเค้าเรียกแม่ โดยใช้คำว่า mAtr อ่านว่า มาตฺฤ ซึ่งออกเสียงคล้ายๆ กับคำว่า "แม่" ในภาษาไทย (เพราะว่าภาษาไทยเราได้รับอิทธิพลมาจากภาษาสันสฤต) อืมม์ มีสันนิษฐานที่ 2 ครับว่า สังเกตไหมครับว่าคำว่า mother, moder, mom, mAtr, และคำว่าแม่ ออกเสียงคล้ายๆ กันเลยนะเนี่ย … อย่างน้อยก็มีเสียงพยัญชนะ "ม" เหมือนกัน ดังนั้นไม่แปลกเลยว่าทำไมคำว่า "แม่" ถึงได้ยิ่งใหญ่เท่านี้…มันมีความหมายสากลสะด้วยสิ

อ้างอิง

w-bpf