ท้าวสุรนารีเป็นวีรสตรีของชาติไทย ท่านมีชื่อเดิมว่าโม เกิดที่เมืองนครราชศรีมาเมื่อพ.ศ. 2314 เป็นธิดาของนายกลีบกับนาบุญมา ต่อมาได้สมรสกับพระยาปลัดเมืองนครราชศรีมา ( ทองคำ ) จึงมีบรรดาศักดิ์เป็นคุณหญิง เรียกกันว่า คุณหญิงโม
คุณหญิงโมได้แสดงความสามารถให้เป็นที่ปรากฎ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวในปีพ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์ผู้ปกครองเวียงจันทร์ คิดแยกตนเป็นอิสระไม่ขึ้นต่อไทยจึงยกกองทัพมาทางตะวันออกเฉียงเหนือจนมาถึงนครราชศรีมา ขณะเจ้าเมืองกับพระยาปลัดไปราชการที่ บุขันธ์ ( เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดศรีสะเกษ ) เจ้าอนุวงศ์ได้หรอกชาวเมืองว่า กรุงเทพมีศึกมาประชิดพระนครจะยกกองทัยไปช่วย ชาวเมืองจึงไม่ได้ต่อต้านแต่เจ้าอนุวงศ์กับกวาดต้านชาวเมืองและสะเบียงอาหารให้ทหารคุมไปเวียงจันทร์ ในบรรดาผู้ที่ถูกหรอกมีคุณหญิงโมรวมอยู่ด้วย คุณหญิงโมรู้ว่าถูกหรองจึงออกอุบายให้พวกทหารเดินทางช้าลงจนถึงทุ่งสัมฤทธิ์ ( อำเภอพิมาย ) คุณหญิงโมจึงให้พวกผู้หญิงที่ถูกต่อต้านไปแสดงท่าทางเอาอกเอาใจพวกทหารจนพวกทหารตายใจ ทหารเลยส่งมีดให้เมื่อได้มีดมาก็ตัดไม้เสี่ยมให้แหลมคมเพื่อเป็นอาวุธและคุณหญิงได้ว่างแผนให้หญิงสาวดูแลพวกทหาร ครั้งพวกทหารเมามายจึงให้สัญญาณให้ใช้อาวุธที่เตรียมไว้ฆ่าทหารการต่อสู้ของคุณหญิงโมและพวกทำให้กองทหารพ่ายแพ้อย่างยับเยิน
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทราบคว้ากล้าหาญของคุณหญิงโมจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น ท้าวสุรนารี และจัดสร้างอนุสาวรีย์ของเท้าสุรนารีอยู่ที่หน้าประชุมพล จึงหวัดนครราชศรีมา