ทำไมฝูงนกถึงบินเป็นรูปตัว v

เคยสังเกตบ้างไหมว่า นกบางชนิด เช่น นกกระทุง นกปากห่าง หรือห่านป่า มักจะบินเป็นรูปตัว V นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสจากศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์แห่งชาติกลุ่มหนึ่งพบเหตุผลในเรื่องนี้จากการสังเกตการบินของนกกระทุง 6 ตัว ที่ถูกฝึกให้บินตามหลังเครื่องบินขนาดเล็ก เพื่อถ่ายทำภาพยนตร์สารคดีเรื่องหนึ่งในประเทศเซเนกัล ทีมนักวิทยาศาสตร์พบว่า เมื่อเจ้านกกระทุงเกาะกลุ่มบินกันเป็นรูปตัวV ปีกของมันจะขยับขึ้นลงน้อยครั้งกว่าตอนที่บินอยู่ตามลำพังตัวเดียว การเต้นของหัวใจก็มีอัตราต่ำกว่าอัตราการเต้นปกติเมื่อบินตัวเดียว และจะใช้วิธีร่อนไปข้างหน้าบ่อยครั้งกว่าอีกด้วย

เหตุผลก็คือ นกเหล่านี้กำลังใช้ประโยชน์จากกระแสลมที่เกิดขึ้นจากการตีปีกของนกตัวข้างหน้ามาใช้เพื่อพยุงตัวเอง ทำให้นกตัวที่อยู่หลังๆ ออกไปสามารถรักษาระดับความเร็วที่ต้องการได้โดยใช้พลังในการบินน้อยลงกว่าเดิมมาก เพราะต้องอาศัยกระแสลมจากการพุ่งไปข้างหน้าของนกตัวแรกๆ ช่วงห่างและทิศทาง กับการขยับปีกเป็นจังหวะสอดประสานกันของนกทั้งฝูงที่บินอยู่จึงเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะถ้าอยู่ในระยะห่างที่เหมาะสม กระแสลมจากตัวหน้าก็จะช่วยยกตัวของนกตัวนั้นขึ้น แต่ถ้าใกล้เกินไป แทนที่จะเป็นการช่วยกลับจะกลายเป็นแรงต้านสำหรับนกตัวหลังไป และเช่นกันถ้าห่างเกินไป กระแสลมก็จะไม่ช่วยอะไรนกตัวนั้นแต่จะทำให้เพดานบินของมันต่ำลงอีกด้วย

โดย : นางสาว สิริเนต ฉั่วสกุล, โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย, วันที่ 9 ธันวาคม 2544