โครงการศูนย์ศึกษาพัฒนาห้วยทราย

http://www.rdpb.go.th/thai/important/Projects/pj102.htm โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเพชรบุรี 1.พระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชดำริ เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2526 ให้พัฒนาพื้นที่บริเวณพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน ให้เป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาด้านการเกษตรกรรม โดยการปลูกป่าเพื่อฟื้นฟูสภาพป่าไม้ให้กลับอุดมสมบูรณ์ดังเดิม ทำการปลูกพืชชนิดต่าง ๆ ควบคู่ไปกับการปลูกป่า เพื่อให้ราษฎรได้อาศัยผลผลิตจากป่าและเพาะปลูกพืชชนิดต่าง ๆ โดยไม่เข้าไปบุกรุกทำลายป่าไม้อีกต่อไป ตลอดจนการจัดหาแหล่งน้ำสนับสนุนการปลูกป่าและการเพาะปลูกพืช จัดระเบียบให้ราษฎรเข้าอยู่อาศัยทำกินในพื้นที่โครงการอย่างถูกต้อง ตามหลักวิชาการและสอดคล้องกับธรรมชาติ รวมทั้งให้ประชาชนทั่วไปได้เข้ามาศึกษาดูงานและรับการถ่ายทอดเทคโนโลยี เพื่อนำไปประยุกต์ ใช้ให้เหมาะสมกับท้องถิ่นตนเองต่อไป 2.แผนการดำเนินงานสนองพระราชดำริ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้กำหนดกรอบแผนแม่บทในการดำเนินงานประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2541 – 2544 ขึ้น โดยแบ่งแผนงานออกได้เป็น 5 แผนงาน ดังนี้ 2.1 การอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 2.2 การศึกษาและพัฒนาตามแนวพระราชดำริ 2.3 การขยายผลและถ่ายทอดเทคโนโลยีตามแนวพระราชดำริ 2.4 การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต 2.5 การบริหารโครงการ 3.ผลการดำเนินงานสนองพระราชดำริ 3.1) การอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ดำเนินการปลูกและบำรุงรักษาป่า อนุรักษ์ป่าเศรษฐกิจ และป่าชายเลน รวมทั้งเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่า ปล่อยสัตว์ป่ากลับคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อสร้างความสมดุลของระบบนิเวศน์ ฟื้นฟูและปรับปรุงบำรุงดิน รวมทั้งอนุรักษ์ดินและน้ำ โดยใช้วิธีพืชและวิธีกล ได้แก่ หญ้าแฝก ปุ๋ยหมัก พืชบำรุงดินชนิดต่าง ๆ และฝายเก็บกักน้ำในร่องน้ำตามช่องเขา (Check dam) พัฒนาแหล่งน้ำและระบบชลประทาน เพื่อสนับสนุนการฟื้นฟูระบบนิเวศน์ โดยการขุดลอกลำน้ำสายสำคัญต่าง ๆ ในพื้นที่สร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดยส่งเสริมประชาสัมพันธ์ให้ชุมชนในพื้นที่รอบศูนย์เข้ามามีส่วนร่วม 3.2) การศึกษาและพัฒนา ดำเนินการศึกษา ทดลอง ด้านความเป็นอยู่พื้นฐานและการประกอบอาชีพ : เพื่อให้ได้เทคโนโลยีทางการเกษตรในรูปแบบต่าง ๆ ที่เกษตรกรจะสามารถนำเอาไปประยุกต์ใช้สำหรับพัฒนาการประกอบอาชีพต่อไปได้ดำเนินการศึกษาทดลองด้านสภาพแวดล้อม : เพื่อให้ได้รูปแบบที่เหมาะสมในการฟื้นฟูระบบนิเวศน์ ดิน น้ำ และป่าไม้ ให้กลับฟื้นคืนสู่ความอุดมสมบูรณ์ 3.3) การขยายผลและถ่ายทอดเทคโนโลยี นำผลการศึกษาทดลองที่ประสบความสำเร็จถ่ายทอดออกไปสู่ราษฎรในพื้นที่หมู่บ้านรอบศูนย์ จำนวน 17 หมู่บ้าน และประชาชนทั่วไปเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและพัฒนาอาชีพของราษฎรให้สามารถมีรูปแบบการดำเนินชีวิตในลักษณะที่สามารถ พึ่งพาตนเองได้ โดยมีเป้าหมายในปี 2542 จำนวน 43 ราย ดำเนินการฝึกอบรมให้ความรู้ทางวิชาการด้านต่าง ๆ แก่เกษตรกร รวมทั้ง ประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ข่าวสารไปยังชุมชนต่าง ๆ 3.4) การส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต ดำเนินการพัฒนาอาชีพและเศรษฐกิจ ควบคู่ไปกับการส่งเสริมด้านสังคมและโครงสร้างพื้นฐาน เพื่อให้ราษฎรมีรายได้ที่พอเพียงจะสามารถช่วยเหลือตนเองได้ 3.5) การบริหารโครงการ ประสานงานจัดวางระเบียบและกำหนดขอบเขตในการดำเนินงานของหน่วยงานต่าง ๆ ตามกรอบแผนแม่บท (ปี 2541 - 2544) เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพอย่างสูงสุด รวมทั้ง เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ ข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ แก่ส่วนราชการภาคเอกชนและประชาชนที่สนใจ 4.แนวทางการดำเนินงานในระยะต่อไป ส่งเสริมและเร่งรัดการดำเนินงานขยายผลการศึกษาพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีออกสู่ประชาชนในพื้นที่หมู่บ้านรอบศูนย์ และประชาชนทั่วไป รวบรวมผลการศึกษาทดลองในศูนย์ฯ ที่ประสบผลสำเร็จ และได้รับการยอมรับในแวดวงวิชาการเผยแพร่ออกสู่ประชาชน สำหรับเป็นความรู้และทางเลือกในการประกอบอาชีพ พัฒนาระบบการตลาด เพื่อพัฒนารายได้และยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎรในพื้นที่โครงการและหมู่บ้านรอบศูนย์ ส่งเสริมการรวมกลุ่มเกษตรกรในรูปแบบต่าง ๆ ตามแนวทฤษฎีใหม่ ขั้นที่ 2 เพื่อให้เกิดการรวมแรงรวมพลังที่เข้มแข็ง และสามารถพึ่งพาตนเองได้ในระยะยาว เน้นการประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ ข้อมูล ข่าวสารในเชิงรุกในรูปแบบและวิธีการต่าง ๆ มากยิ่งขึ้น

โดย : เด็กชาย รุ่งโรจน์ ดาพรม, ราชภัฏเพชรบุรีวิทยาลงกรณ์, วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2545