ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์.2545.[ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก : http://www.bangkokbiznews.com/2002/kit/2002kit/0207/10.html.
หากมีการกล่าวถึง "ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์" หรือที่เรียกสั้นๆ จนติดปากว่า "อี-คอมเมิร์ซ" (E-commerce) ท่านผู้อ่านหลายท่านคงจะเข้าใจดีแล้วว่าคำนี้หมายถึง การซื้อขายหรือให้บริการผ่านทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น อินเทอร์เน็ต เป็นต้น และอาจยังทราบต่อไปอีกว่า ประมาณต้นปีหน้าประเทศไทย จะมี พ.ร.บ. ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์มาใช้บังคับกับธุรกรรมประเภทนี้
อย่างไรก็ตาม ยังมีคำอีกคำหนึ่งที่สำคัญคือ "ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์" ที่ท่านผู้อ่านหลายท่านน่าจะต้องทำความเข้าใจกับคำดังกล่าว เพราะว่าเกี่ยวข้องอย่างมากกับการประกอบธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
ส่วนการทำธุรกรรมโดยทั่วไปนั้น หากผู้ใดลงลายมือชื่อ (Signature) ในกระดาษที่ปรากฏข้อความการลงลายมือชื่อนั้น จะก่อให้เกิดความผูกพันระหว่างลงลายมือชื่อกับข้อความในกระดาษ ดังนั้น เมื่อมีการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์เกิดขึ้น กฎหมายจึงได้กำหนดให้ลายมือชื่อทางอิเล็กทรอนิกส์ เป็นเครื่องแสดงความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับข้อความที่ปรากฏในรูปอิเล็กทรอนิกส์หรือที่กฎหมายเรียกว่า "ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์"
ตัวอย่างเช่น ข้อความที่ปรากฏในไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (E-Mail) เป็นต้น ความสำคัญของลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์มีด้วยกันสองประการ คือ เป็นสิ่งที่ระบุตัวบุคคลผู้เป็นเจ้าของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์นั้นๆ และยังใช้เป็นเครื่องแสดงความเห็นชอบของผู้ใช้ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ เพื่อผูกพันกับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อีกด้วย
จากที่ได้ทราบกันแล้วว่า ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์มีความสำคัญอย่างไร คำถามที่จะเกิดขึ้นต่อไปคือ ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์จะเกิดขึ้นได้อย่างไร คำตอบต่อคำถามนี้ก็คือ ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์จะเกิดขึ้นได้อย่างไร คำตอบต่อคำถามนี้คือ ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์เกิดขึ้นได้สองทางคือ
ทางแรก เกิดขึ้นจากการสร้างโดยไม่ใช้เทคโนโลยี ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์แบบนี้ บุคคลทั่วไปสามารถสร้างได้โดยง่าย ยกตัวอย่าง แดงตกลงกับเพื่อนๆ ว่า หากเขาใช้สัญลักษณ์ */# ลงท้าย E-Mail หรือหากเขาเซ็นชื่อลงในกระดาษแล้วส่งโทรสาร (FAX) กระดาษนั้นไปให้ถือว่า สัญลักษณ์ใน E-Mail หรือลายเซ็นในโทรสารนั้นแทนลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ของเขา
ข้อดีของลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ประเภทนี้คือ ไม่ยุ่งยาก แต่ข้อเสียก็คือ อาจจะไม่ได้รับความเชื่อถือจากผู้รับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ เพราะข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่ส่งไปอาจถูกเปลี่ยนแปลงได้ รวมทั้งการยืนยันตัวบุคคลผู้ส่งข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อาจกระทำได้ยาก
ทางที่สอง เกิดขึ้นจากการสร้างโดยใช้เทคโนโลยีที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน เพื่อนำมาใช้สร้างลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ มีอยู่ 2 ประเภท ดังนี้คือ
1. ประเภทเทคโนโลยีชีวภาพ (Biometrics) เป็นการใช้เทคโนโลยีเพื่อใช้ยืนยันตัวบุคคล ไม่ว่าจะเป็นการยืนยันจากลายพิมพ์นิ้วมือ (Finger Print) หรือจากเสียง (Volce Print) กับลายมือชื่อของบุคคลนั้น แต่เทคโนโลยีประเภทนี้ มีราคาค่อนข้างสูง และมีความซับซ้อนทางเทคนิคค่อนข้างมากในขณะนี้ จึงทำให้เทคโนโลยีนี้ ยังไม่ค่อยได้รับความนิยมจากผู้ใช้เท่าที่ควร
2. ประเภทเทคโนโลยีระบบกุญแจคู่ (Public Key Infrastructure) เทคโนโลยีประเภทนี้ถือได้ว่า มีความปลอดภัยมากที่สุดในขณะนี้ หากเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายของเทคโนโลยีนี้กับเทคโนโลยีประเภทอื่น โดยบุคคลทั่วไปจะสามารถสร้างกุญแจได้ด้วยตัวเองด้วยการเข้าไปยังเวบไซต์ ของผู้ประกอบการรับรอง (Certification Authority) แล้วดำเนินการขอรับกุญแจตามขั้นตอนที่ผู้ประกอบการรับรองกำหนดไว้ ซึ่งในปัจจุบันนี้ ประเทศไทย มีผู้ประกอบการรับรองสองราย มีภาครัฐหนึ่งราย คือ สำนักงานบริการเทคโนโลยีสารสนเทศภาครัฐ (สบทร.) มีเวบไซต์ที่ไว้ติดต่อ www.gits.net.th และภาคเอกชนอีกหนึ่งราย คือ บริษัท ไทยดิจิทัล จำกัด มีเวบไซต์ไว้ติดต่อ www.thaidigital.com
เมื่อได้ดำเนินการตามขั้นตอนจนเสร็จสิ้นแล้ว ผู้ขอจะได้รับ "กุญแจคู่" ซึ่งประกอบด้วย กุญแจส่วนตัวที่ผู้ขอจะต้องเก็บไว้ในที่ลับ เช่น เก็บไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์หรือในการ์ด (Card) และกุญแจสาธารณะที่บุคคลทั่วไปสามารถเข้าถึงได้ เพื่อเป็นหลักประกันว่าผู้ขอ ซึ่งเป็นผู้ใช้ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์มีตัวตนจริง ผู้ประกอบการรับรองจะออกใบรับรองให้แก่ผู้ขอด้วยซึ่งกุญแจสาธารณะของผู้ขอจะปรากฏอยู่ในใบรับรองนั้น
จากนั้นผู้ขอจะสร้างลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ ด้วยกุญแจส่วนตัว และจะแนบใบรับรอง ซึ่งมีกุญแจสาธารณะไปกับข้อความที่จะส่งไปให้ผู้รับเมื่อผู้รับได้รับข้อความ ผู้รับก็จะตรวจสอบลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ของผู้ส่งด้วยกุญแจสาธารณะในขั้นตอนการตรวจสอบดังกล่าว ไม่จำเป็นที่ผู้รับกับผู้ส่งจะต้องติดต่อโดยตรงแต่อย่างใด เพื่อความสะดวกต่อการทำความเข้าใจแก่ผู้อ่าน ผู้เขียนจึงได้จัดทำรูปภาพแสดงขั้นตอนของการรับ และส่งข้อความที่มีลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ด้วยระบบกุญแจคู่ดังต่อไปนี้
|