มีชายสองคนเป็นเพื่อนกันมาตั้งแต่เด็ก พวกเขาชวนกันไปเรียนวิชากับอาจารย์ที่มีชื่อสำนักหนึ่ง เมื่อเรียนจบแล้วจะลากลับบ้าน อาจารย์สั่งเสียศิษย์ทั้งสองว่าหากมีโอกาสกลับมาหาอาจารย์อีกในวันหลัง ให้เอาหม้อดินใส่น้ำมันมาให้ด้วย อาจารย์จะได้ใช้จุดบูชาพระ ระหว่างทางกลับบ้านชายทั้งคูเห็นรอยเท้าช้างเดินไปข้างหน้าใหม่ๆ จึงชวนกันทางลักษณะของช้างจากการดูรอยเท้า เป็นการทดสอบความรู้ว่าใครจะรู้ดีกว่ากัน ชายคนแรกบอกว่าช้างนี้เป็นช้างพลายและตาข้างหนึ่งบอด ส่วนชายอีกคนหนึ่งนั้นคิดไม่ออกว่าทำไมเพื่อนของตนจึงว่าเช่นนั้น เมื่อเดินไปทันช้างปรากฏว่าช้างตัวนั้นเป็นช้างพลาย และมีตาข้างซ้ายบอดจริงๆ ตามที่ชายคนแรกทายเอาไว้ ชายคนที่สองโกรธอาจารย์ยิ่งนัก เข้าใจว่าอาจารย์รักศิษย์ไม่เท่ากัน สอนเพื่อนของตนมากกว่า เพื่อนจึงมีความรู้ดีกว่าจนสามารถทายลักษณะของช้างได้ถูกต้อง หลังจากนั้นไม่นานศิษย์ทั้งสองชวนกันกลับไปเยี่ยมอาจารย์ ต่างนำหม้อดินบรรจุน้ำมันไปให้อาจารย์ตามคำสั่งเสีย เมื่อไปถึงสำนักของอาจารย์ปรากฏว่าน้ำมันในหม้อของชายคนที่สองพร่องแห้งไปมาก ส่วนน้ำมันในหม้อของเพื่อนยังเต็มอยู่เช่นเดิม ที่เป็นดังนี้เนื่องจากชายคนที่หนึ่งเอาหม้อเก่าใส่น้ำมัน ส่วนชายคนที่สองเอาหม้อดินใหม่ๆใส่ หม้อใหม่จึงดูดซับเอาน้ำมัน อาจารย์รับเอาหม้อดินมาจากศิษย์ทั้งสองแล้วสั่งสอนว่า วิชาความรู้ที่อาจารย์ให้นั้นให้เท่าๆ กัน แต่ศิษย์คนไหนช่างสังเกตุและขวนขวายหาความรู้เพิ่มเติมก็จะมีความรู้ดีกว่าเพื่อนที่เรียมมาด้วยกัน
ยุพเรศ วินัยธร . นิทานไทย คุณตาคุณยายเล่าไว้ . พิมพ์ครั้งที่ 4 .กรุงเทพฯ : รวมทรรศน์ , 2539
|