ชิต บุรทัต. สามัคคีเภทคำฉันท์. 2451.
สมัยก่อนพระเจ้าอชาตศัตรูทรงครองราชสมบัติที่นครราชคฤห์แคว้นมคธ พระองค์ทรงมีวัสสการพรามณ์ ผู้ฉลาดและรอบรู้ศิลปศาสตร์ เป็นที่ปรึกษาราชกิจทั่วไป ขณะนั้นทรงปรารภนาจะแผ่พระราชอาณาเขตเข้าใกล้ไปถึงแคว้นวัชชี แต่เกรงว่ามิอาจเอาชนะได้ด้วยการสั่งกองทัพเข้ารุกราน เนื่องจากบรรดากษัตริย์ลิจฉวีมีความสามัคคีสูง และการปกครองอาณาประชาราษฏร์ด้วยธรรมอันนำความเจริญความเข้มแข็งมาสู่แว่นแคว้น พระเจ้าอชาตศัตรูทรงหารือเรื่องนี้เป็นการเฉพาะกับวัสสการพราหมณ์ จึงเห็นแจ้งในอุบายจะเอาชนะด้วยปัญญา วันหนึ่งพระเจ้าอชาตศัตรูเสด็จออกว่าราชการพร้อมพรั่งด้วยเสนาอำมาตย์ชั้นผู้ใหญ่ เมื่อเสร็จวาระเรื่องอื่น ๆ ลงแล้ว จึงตรัสในเชิงหารือว่าหากพระองค์จะยกทัพไปปราบแคว้นวัชชี ใครจะเห็นคัดค้านประการใด
วัสสการพราหมณ์ ฉวยโอกาสเหมาะกับอุบายตนที่วางไว้ก็ทราบทูลท้วงว่าเห็นที่จะเอาชนัไม่ได้เลย เพราะกษัตริย์ลิจฉวีทุกองค์ล้วนผูกพันเป็นกัลยาณมิตรอย่างมั่นคง มีความสามารถในการศึกและกล้าหาญ อีกทั้งโลกจะติเตียนหากฝ่ายมคธจงใจประทุษร้ายรุกรานเมืองอื่น ขอให้ยับยั้งการทำศึกเอวไว้เพื่อความสงบของประขาราษฏร์ พระเจ้าอชาตศัตรูทรงแสร้งแสดงพระอาการพิโรธหนักถึงขั้นรับสั่งให้ประหารชีวิตเสีย แต่ทรงเห็นว่าวัสสการพราหมณ์รับราชการมานานจึงลดโทษการดูหมิ่นพระบรมเดชานุภาพครั้งนั้น เพียงแค่ลงพระราชอาญาเฆี่ยนตีอย่างแสนสาหัสจนสลบไหล ถูกดกนหัวประจานและเนรเทศออกไปจากแคว้นมคธ ข่าววัสสการพรามหณ์เดินทางไปถึงนครเวสาลี เมืองหลวงของแคว้นวัชชี กษัตริย์ลิจฉวีทรงซักด้วยประการต่าง ๆ และทรงรับไว้ทำราชการตำแหน่งอำมาตย์ ต่อมาวัสสการพราหมณ์ได้ทำลายแผนการสามัคคีเริ่มจากวัสสการ
พราหมณ์ใช้กลอุบายให้บรรดาราชดอรสกษัตริย์ลิจฉวีระแวงกันโดยแกล้งเชิยไปพบส่วนพระองค์แล้วถามปัญหาธรรมดาที่รู้กันอยุ่ เมื่อองค์อื่นซักถามเรื่องราวว่าสนทนาอะไรกับอาจารย์บ้าง แม้ราชกุมารองค์นั้นจะตอบจริงแต่ก็ไม่มีใครเชื่อ ก่อให้เกิดความระแวงในบรรดาราชกุมาร กระทั่งลุกลามไปถึงกษัตริย์ลิจฉวีทำให้ความสามัคคีค่อย ๆ เสื่อมลง จนกระทั่งไม่เข้าประชุม เมื่อมาถึงขั้นนี้วัสสการ
พราหณ์จึงลอบส่งข่าวให้พระเข้าอาชาตศัตรูยกทัพมาตีแคว้นวัชชีได้เป็นผลสำเร็จ
|