บริการอ้างอิงยุคอินเทอร์เน็ต

     ความหมายของบริการอ้างอิง คือ
 บริการอ้างอิงเป็นคำที่แปลตรงตัวจากภาษาอังกฤษว่า Reference Service ซึ่งหมายถึงบริการของสมุดประเภทหนึ่งที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถค้นคว้าหาสารนิเทศที่ต้องการได้อย่างสะดวกรวดเร็วและสอดคล้องกับเป้าประสงค์ของผู้ใช้บริการมากที่สุด เหตุที่เรียกว่าบริการอ้างอิงอาจเป็นเพราะในเบื้องแรกบรรณารักษ์ใช้หนังสืออ้างอิงในการให้บริการตอบคำถามแก่ผู้ใช้ เนื่องจากหนังสืออ้างอิงจัดว่าเป็นแหล่งข้อมูลพื้นฐานสำคุญที่สามารถให้ตอบได้ทุกเรื่อง ต่อมาเมื่อมีการขยายขอบเขตของการบริการมากขึ้นจึงมีการเรียกบริการนี้เป็นอย่างอื่น ได้แก่ บริการตอบคำถาม บริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้า และบริการสารสนเทศ ส่วนภาษาอังกฤษมีชื่อเรียกอื่นๆอีก คือ Information Service
   บริการตอบคำถาม ชื่อเรียกนี้ เป็นชื่อที่นิยมเรียกในยุคก่อน ซึ่งห้องสมุดจะจัดโต๊ะบริการในบริเวณที่ผู้ใช้บริการสามารถพบเห็นได้สะดวก ส่วนมากจัดไว้บริเวณเดียวกับบริการจ่าย-รับ (บริการยืม-คืน ) ในสมัยก่อนนั้นกิจการบรรณารักษ์ยังไม่มีความก้าวหน้าดังเช่นปัจจุบัน ประกอบกับบุคลากรห้องสมุดยังมีจำนวนไม่มากนัก จึงมักจัดบุคลากรที่ไม่มีความรู้ทางบรรณารักษ์มาปฏิบัติหน้าที่นี้คล้ายกีบฝ่ายประชาสัมพันธ์หรือฝ่ายติดต่อสอบถามของสมุด สำหรับตอบคำถาม เชิงพื้นผิว คือ เป็นคำถามทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับบริการห้องสมุด เช่น จะหาพระราชบัญญัติการปฏิรูปการศึกษาได้ที่ไหน อยากได้งานวิจัยเกี่ยวกับโครงการห้องสมุดมีชีวิต จะหาได้ที่ไหน บริการวารสารอยู่ที่ชั้นใด จะหาหนังสือเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์ได้ที่ชั้นใด ซึ่งเจ้าหน้าที่ฝ่ายนี้จะทำหน้าที่เพียงให้คำตอบแบบ แนะแหล่ง หรือชี้แหล่ง เท่านั้น คือแจ้งแก่ผู้ใช้ว่าอยุ่ที่ชั้นนั้นหมวดนี้
   บริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้า ชื่อเรียกนี้ เกิดขึ้นเมื่อกิจการด้านบรรณารักษศาสตร์เจริยเติบโตขึ้นตามลำดับ และเพื่อปิดช่องว่างหรือจุดอ่อนในการให้บริการให้สมบูรณืยิ่งขึ้น ดังนั้นห้องสมุดจึงให้บริการที่นอกเหนือจากการตอบคำถามแบบแนะแหล่งหรือชี้แหล่งแต่เพียงอย่างเดียวมาเป็นการตอบคำามใน เชิงลึกขึ้น
   บริการสารสนเทศ ( Information  Service ) ชื่อเรียกนี้เป็นการเรียกแบบตรงตัวจากภาษาอังกฤษ คือคำว่า information ที่หมายถึง สารสนเทศและ service ที่หมายถึงบริการ ซึ่งความหมายของคำนี้จะเน้นในเรื่องของการให้บริการสารสนทศเป็นสำคัญ มากกว่าที่จะเน้นในด้านารตอบคำถามทั่วไป
ความเป็นมาของเควชชั่นพอยต์
     ในยุคใหม่ซึ่งเป็นยุคเครือข่ายอินเทอร์เน็ตได้มีอิทธิพลครอบคลุมในทุกวงการ โดยเฉพาะวงการสารสนเทศ รูปแบบการให้บริการอ้างอิงจึงเปลี่ยนไปตามยุคสมัย จากเดิมที่ผู้ใช้ต้องเดินทางเข้าไปใช้บริการในห้องสมุดที่ตนต้องการ พัฒนาขึ้นมาเป็นการติดต่อทางไปรษรีย์ การใช้โทรศัพท์ และโทรสาร มาเป็นการใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ หรือการสนทนาสดผ่านเครืดข่ายอินเทอร์เน็ตดังเช่นในยุคปัจจุบัน ดังนั้นบริการ เควชชั่นพอยต์ จึงเป็นวัตกรรมที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนผ่านของยุคสมัยดังที่กล่าวมา
คุณลักษณะเฉพาะของเควชชั่นพอยต์
1. สามารถตอบคำถาม ติดตาม และจัการเก็บคำถามจากผู้ใช้บริการผ่านเว็บไซต์
2. สามารถส่งคำถามและคำตอบในรูปของแบบฟอร์มคำถามในเว็บไซต์ อีเมล์ หรือการสนทนาสด
3.มีเทคนิควิธีในการจัดการกับคำถามโดยอัตโนมัติ คือส่งไปยังห้องสมุดท้องถิ่น  ห้องสมุดสมาชิกอื่นๆ
4. สามารถระบุได้ว่าห้องสมุดใดมีความเชี่ยวชาญในการตอบคำถามสาขานั้นเพื่อให้ได้รับคำตอบที่ดีที่สุด
5.สามารถบูรณาการเข้ากับระบบห้องสมุดเดิมได้
6.เป็นทางเลือกใหม่สำหรับการให้บริการห้องสมุด
7.เป็นการสร้างความร่วมมือในการใช้ทรัพยากรร่วมกัน
 
    

ที่มา : ชลลดา พงศ์พัฒนโยธิน บริการอ้างอิงยุคอินเทอร์เน็ต : เควชชั่นพอยต์ วารสารสนเทศ ปีที่5 ฉบับที่1 มกราคม-มิถุนายน 2547

โดย : นางสาว สันทนี บัวแก้ว, สถาบันราชภัฏเพชรบุรี, วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2547