ประเพณีการเลี้ยงนกเขาไว้ประดับบ้านถือเป็นมงคล มีแพร่หลายมาากที่อำเภอจะนะที่นิยมเลี้ยงกันมาแต่โบราณ โดยเลือกนกเขาที่เข้าลักษณะตามตำราและนกที่มีเสียงดีตามลักษณะนิยม
นกเขาที่อำเภอจะนะเป็นนกเขาชวา โดยส่วนใหญ่ได้จากการเพาะเลี้ยง คัดเลือกพ่อพันธุ์ดีมาผสมเพื่อให้ได้ตรงตามลักษณะและเสียงของนกที่ขันดี ผลการคัดเลือกนกเขาที่มีเสียงดีมาเลี้ยงนั้น ทำให้มีการประกวดประชันเสียงนกขัน โดยนำนกเขาตัวผู้มาประกวดเสียงขันกันเรียกว่า แข่งนก ซึ่งได้แพร่หลายในงานระดับจังหวัด โดยเฉพาะการแข่งขันที่ประเทศมาเลเซียได้มีการนำนกเขาจะนะไปแข่ง ปรากฏได้รางวัลสร้างชื่อเสียงให้นกเขาจะนะจนกลายเป็นแหล่งนกเขาเสียงดี มีราคาซื้อขายกันเป็นจำนวนเงินหมื่นเงินแสนบาท
ผู้ที่มีนกเขาดีชนะการประกวดราคานกก็สูงขึ้นเรื่อย ๆ ทำให้อำเภอจะนะเป็นแหล่งนกเขาที่มีการเลี้ยงนกเขาและอาชีพการทำกรงนกที่วิจิตรสวยงาม นกเขาชวาจึงได้เป็นสื่อสัมพันธ์ระหว่างชนชั้นต่างฐานะและต่างศาสนา เป็นการเสริมความสามัคคีของท้องถิ่นโดยจัดให้มีการประกวดแข่งขันนกเขาที่อำเภอจะนะเป็นงานสำคัญของจังหวัดสงขลาซึ่งกำหนดในช่วงสัปดาห์ของเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี เหตุที่ชื่อนกเขาชวากล่าวกันว่าในสมัยหนึ่งชาวชวาให้ความสำคัญแก่นกเขาชวามาก เพราะถือเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธ์ สามารถบันดาลให้ลาภยศและโชคลาภ จึงพากันจับนกเขาชนิดนี้มาเลี้ยงกันทั่วหน้าและนี่เองเป็นสาเหตุให้นกเขาเล็กชนิดนี้เรียกกันว่า นกเขาชวา |