การทำผ้าบาติก

เทคนิคการทำผ้าบาติก โรงเรียนประชาราษฎร์บำเพ็ญ สำนักงานเขตห้วยขวาง ก.ท.ม. อุปกรณ์ที่ใช้ 1.ผ้ามัสลิน ผ้าป่าน ผ้าฝ้าย 2.กรอบไม้บาติก 3.เทียนขี้ผึ้งผสมพาราฟินสำเร็จ 4.ปากกาเดินเทียน (จันติ้ง) เลือกเบอร์๐ หรือ เบอร์ 2 5.ลายผ้าบาติก ดินสอ 6 B 6.โซเดียมซิลิเกท ( เคลือบสี ) 7.สีบาติก 8.แปรงทาสีขนาด 1 นิ้ว 9.เตาไฟฟ้า 10.หม้อเคลือบทนความร้อนสูง 11.หม้อต้มน้ำ 12.ไม้สำหรับคนผ้า 13.พู่กัน เบอร์ 4,6,12

ขั้นตอนการเพ้นท์บาติก 1. นำผ้าที่ทำความสะอาดแล้ว นำมาขึงให้ตึงกับกรอบไม้บาติกโดยวิธีการขลิบผ้าแล้วฉีกให้พอดี 2. นำลายที่เตรียมไว้แล้วมาทาบด้านล่างกรอบไม้เพื่อทำการลอกลายลงบนผ้าด้วยดินสอ 2 Bขึ้นไป 3. นำจันติ้งแช่ให้ร้อนและตักเทียนมากันขอบกรอบรอบนอกก่อน เพื่อกันสีลามไปที่กรอบไม้ ( สีจะเน่าเพราะกรอบเนื้อไม้ออก ) 4. เ ดินเทียนขณะที่เทียนอุ่นกำลังดี ทดสอบที่เศษผ้าก่อนว่าเทียนเขียนแล้วได้ขนาดเส้นที่ต้องการแล้วหรือไม่ เทียนอาจจะร้อนจนเกินไปหรือเย็นจนเกินไปเส้นเทียนไม่ควรใหญ่เกิน 2 –3 ม.ม. 5. เดินเส้นเทียนตามลายที่เขียนเอาไว้ระวังอย่าให้เส้นเทียนขาดตอน หรือมีด้านที่มีการขาดตอนของเส้นเทียนเพราะจะทำให้เวลาที่ลงสี สีจะรั่วเข้าหากัน สีจะเน่าไม่สวย ( ตรวจสอบเส้นเทียนทุกครั้งไม่ให้รั่ว ) 6. ลงสีตามที่ต้องการลงในลาย คล้ายเป็นการระบายสีลงในช่องว่างแต่ต้องระวังในเรื่องของคู่สีที่ใช้แต่ต้องระวังในเรื่องของคู่สีที่ใช้อย่าใช้สีตรงข้ามกันมาอยู่ติดกัน เพราะมีโอกาสรั่วเข้าหากันได้ถ้าเส้นเทียนขาดตอน รอจนสี แห้ง สนิท ( ในการลงสีบาติกควรเพิ่มสีให้เข้มขึ้นกว่าที่เห็นอยู่ 20 %เพื่อสีตกออกไปในขั้นตอนต่อไป ) 7. ทาโซเดียมซิลิเกต( เคลือบสี ) เพื่อเป็นการกันสีตกเป็นขั้นตอนการหยุดสีเทลงอ่างใช้แปรงทาสี ทาให้ทั่วผ้าอย่าให้ขาด เพราะในส่วนที่ไม่มีสีจะตกจนหมดไปเอง รอจนแห้งแข็ง หมักเอาไว้เป็น เวลาโดยประมาณ 6-12 ชั่งโมง ( แล้วแต่ขนาดผ้า ) 8. นำผ้าที่หมักไว้ตามเวลาที่กำหนด มาซักด้วยน้ำผสมผงซักฟอกนิดหน่อย ซักตามปกติเพื่อให ้ เมือกของโซเดียมซิลิเกตหลุดออกไป เมื่อหมดลื่นมือแล้วนำมาซักด้วยน้ำสะอาดธรรมดา หลายๆน้ำ จนกว่าน้ำที่ซักจะใสจึงหยุดขั้นตอนการซัก คลี่ออกผึ่งอย่าให้เป็นก้อน เพราะสีจะตกใส่กัน 9. ต้มน้ำเดือดใส่ผงซักฟอกในหม้อที่น้ำท่วมผ้า นำผ้าที่ซักเอา โซเดียมซิลิเกทออกแล้วลงต้ม ใช้ไม้คนผ้ากดผ้าให้จมน้ำร้อน เพื่อให้เทียนที่เขียนลายเอา ไว้ออกมาจากผ้าด้วยความร้อนใช้เวลา ประมาณ 15 – 20 นาที หรือจนกว่าเทียนจะออกจนหมดไป นำขึ้นมาซักน้ำสะอาดต่อไปเหมือน ซักผ้าปกติ ถ้ามีเทียนไขติดอยู่ที่ผ้าบ้าง ให้ขยี้ซักน้ำออกไปจนหมด นำขึ้นตาก รีด เย็บริมผ้า

หมายเหตุ การเตรียมผ้าเพื่อทำบาติก ควรต้มผ้าให้เดือดประมาณ 15 นาทีใส่ผงซักฟอก 1 ช้อนโต๊ะ เพื่อเป็นการทำความสะอาดเนื่องจากในผ้าทุกชนิดมีสารเรืองแสงเคลือบผ้าถ้าไม่ต้มจะลงสีไม่ได้

โดย : นางสาว มัลลิกา ยอดนารี, ร.ร.ประชาราษฎร์บำเพ็ญ, วันที่ 8 มีนาคม 2545